Gaurko hitza

Tagged: D Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 1:11 pm on 2016/05/22 Permalink | Reply
  Tags: D   

  demontre 

    iz. 1. (Ipar.) Deabruari ematen zaion izena. 2. Harridura, haserrea, etab. adierazteko hitza. Ze demontre! (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: interj. beh.

      [arraio]: arraie, arraietan, arraio, arraiopola, arraiotan, arrano, arranopola, futxo Ipar., arrane g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Ipar.) demonio (2) izond. (lgart.) del demonio, demonio (de) (3) interj. (lgart.) (-a mugatzailea har dezake; galdetzailearen ondoan erabil daiteke: zer, nor, non, nora, nola…) ¡demontre(s)!, ¡diantre(s)!, ¡demonio(s)!
  fr interj. (lgart.) diable, mince
  en interj. (lgart.) damn, hell
  port excl diacho!, diabo!

  Baina, zer demontre dabilkizu buruan? [Desio izeneko tranbia, Tennessee Williams / Xabier Paya (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  demontre, #27hizki27argazki (FlickrCC, Dabid Martinez)

   

  Ikusi “demontre” hitza Dabid Martinezen #27hizki27irudi egitasmoaren blogean.

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 6:36 pm on 2016/05/14 Permalink | Reply
  Tags: D   

  durduzatu 

  da/du ad. (Ipar.) Zalantzatu; asaldatu, gogoa nahasi. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad. Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [asaldatu]: asaldatu, irabiatu, nahasi, deboilatu Ipar., alteratu Heg., nahastekatu Ipar./Naf., arazotu zah., altaratu Ipar. zah., trublatu Ipar. zah.

      [duda egin]: duda egin, dudatu, kolokatu, zalantza egin, zalantzatu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da ad. (Ipar.) vacilar, dudar (2) du ad. (Ipar.) desconcertar, hacer dudar
  fr (1) da ad. hésiter, vaciller, se troubler, s’inquiéter (2) du ad. faire douter, déconcerter
  en (1) da ad. [zalantzatu] to hesitate, to waver, to vacillate (2) du ad. [asaldatu] to disconcert, to confuse, to disturb; to upset, to distress
  port (1) vacilar, duvidar (2) desconcertar

  Fantasia durduzatu badizut, ez daukazu hain urrutira joan beharrik exoplaneten bila: halako batean bizi zara. [Exoplanetak, Anjel Lertxundi (Hitz Beste, 16-05-12)] (Berria.eus)

  

  durduzatu (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 10:28 pm on 2016/04/10 Permalink | Reply
  Tags: D   

  dohakabe 

  izond. Zorigaiztokoa, zorigaitzak joa. Pertsona dohakabe eta errukarria!  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: izond.

      [zorigaiztokoa]: asturugaitz, esteiari, ondikozko, zorigabe, zorigabeko, zorigaiztoko, zoritxarreko, malurus Ipar., malerus Zub., ertun g.e., desditxatu zah., ditxagabe zah., miserable Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. desgraciado, -a; desdichado, -a (2) iz. desgracia, infortunio
  fr izond. maudit, -e ; malheureux, -euse
  en (1) izond. unlucky, unfortunate; miserable (2) iz. bad luck, misfortune
  port (1) desgraçado(a), infeliz, azarado(a) (2) desgraça

  Buhamiaren kantua

  (erreibindikatuz)

  I

  Gu gira gu larreko buhamiak,
  Beti danik madarikatuak,
  Sakela huts bagabiltza guztiak
  Bainan gaude, zinez, dohatsuak.

  Dohakabe,
  Dohakabe,
  Nor da dohakabea?
  Ez ote da
  Lur-etxe jabea?

  Autore ezezaguna («Mila Euskal Olerki Eder»etik)

  Malezia sorta – Jon Arano (Susa Poesia, 1999)
  

   
• 

  Maite 11:39 pm on 2016/01/22 Permalink | Reply
  Tags: D   

  dutxulu 

  iz. (Ipar.) Ontzi batean, daukan likidoa jaria dadin, egiten den zuloa; txorrota.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [dutxzulu] : txorro, iturri (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) espita, canilla; grifo
  fr iz. robinet, cannette
  en iz. [upelean] spigot, bung; [txorrota] tap, faucet
  port torneira
  

  Baga, biga, higa, laga, boga, sega, zahi, zohi, bela, harma, zamuka, zamari, dutxulu, beharri.  [Hitza azti, Iñaki Arranz (Alberdania, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

   

  

  dutxulu (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 12:36 pm on 2015/11/20 Permalink | Reply
  Tags: D   

  destatu 

  du ad. Tiro egin aurretik, arma bat jo nahi den ituaren norabidean jarri.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  destatu (O-SPAd, SP, Lar, Lar Sup, Dv, H (G, L), A). Apuntar; disponer, prevenir. “Mirer ou prendre visée” O-SPAd 882. El resto de los testimonios lexicográficos dependen directamente de éste (así SP, Dv, H (en parte) e incluso Azkue (“mirar”), que parece haber interpretado mal la trad. fr.), salvo Lar (“asestar artillería, &c., sutunpa […] destatu”; cf. tbn. Lar DVC 206: “apuntar, asestar”) y Lar Sup (“disponer” > H). Kheinatzen dira eta eztute aurthikitzen; destatzen dira eta eztute desarratzen. Ax 54 (V 35). Ethorkizuneko gauzak, […] nahi ditutzu oraidanik gobernatu, trazatu eta destatu. Ib. 66 (V 43, que traduce “alcanzar”; en AxH “resolver”). Guk destatzen eta ordenatzen dugun gero hartara heldu gabe, kontu hura konpli ditekeiela. Ib. 117 (V 77). Bethi ere, lehenbizitik hartu dugun xedeari, ahal bezanbat, aurthikitzen dioguela, hari iarraikitzen gatzaitzala, hartara destatzen eta enkaratzen garela. Ib. 270 (V 181).

  Sinonimoak: ad. g.e.

      [su-arma helburura zuzendu]: keinatu Ipar., apuntatu Heg. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. apuntar; disponer, prevenir
  fr viser
  en aim
  port apontar

  Entzun:

  Intsektizida esprai aspaldian erabili gabea hartu eta armiarma destatu nuen. [Terrorea (III), Anjel Erro (Jira, 2015-11-20)] (Berria.eus)

  

  destatu (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 8:35 pm on 2015/11/07 Permalink | Reply
  Tags: D   

  domotika 

  Etxeetan sistema adimendunak jartzeaz arduratzen den jarduera; sistema horiei esker, batetik etxeko segurtasuna, eta bestetik etxeko tresnak maneiatzea, ondo erabiltzea eta kontrolatzea lortzen da.  (Euskalterm)

  Wikipedian:

  Domotika etxebizitzen tresnak automatizatzean eta sistema bakar batean biltzean datza, energiaren kudeaketa, segurtasuna, ongizatea eta komunikazio zerbitzuak hobetzeko asmoz. Hortaz, esan daiteke etxebizitza domotikoa etxebizitza adimenduna dela.

  Sistema domotiko batek ondorengo elementuak ditu:

  • Software edo hardware bidezko kontrolagailuak.
  • Sentsoreak.
  • Eragingailuak.

   (Jarraitu irakurtzen…)

  Beste hizkuntza batzuetan (Euskalterm eta Word Reference hiztegiak):

  es domótica
  fr domotique
  en smart houses; house automation
  port domótica

  Entzun:

  Etxeko atariraino noa oinez, hirigunera; etxea luxuzkoa da, argi halogeno sentsoreduna dauka, igogailu ukigarria, domotika adimenduna, bio jogurtak hozkailuan… eta Bakarrik segitzen dut. [Post-it bizitzak, Iolanda Zuñiga / Iñigo Roque (Pasazaite, 2014)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  domotika (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 2:24 pm on 2015/10/30 Permalink | Reply
  Tags: D   

  draia 

  iz. Perdigoia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegia:

  draia (BN ap. A; VocBN, H). Perdigón. v. drajera. Alhatzea heldu denian [basurdea], bost-pa-sei draia larriño animaliari bere begien artian landatzia. GaztAlm 1934, 50 (ap. DRA).

  Sinonimoak: iz.

      [perdigoia]: perdigoi (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es perdigón
  fr plomb de chasse
  en pellet, shot
  port perdigoto

  Entzun:
  

  Garai hartan armak muturretik kargatzen zituzten, lehenik piztona, gero bolbora eta azkenik perdigoiak edo draiak. [Luzaiden gaindi, Angel Aintziburu / Jean Baptiste Etxarren, Elkar, 2002] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  draia (Irudia: comercio.superocio.net)