Gaurko hitza

Tagged: E Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:43 pm on 2018/07/29 Permalink | Reply
  Tags: E   

  ederki 

  adb. 1 adb. Edertasunez; behar den bezala, (oso) ongi. Ederki eta egoki elkartzen ziren haren ariman jakinduria eta apaltasuna. Aretoa argiz eta lorez ederki apaindua zegoen. Jauregi bat txit ederki eraikia. Abeslariek ederki kantatu zuten Goikoetxearen meza. San Agustinek ezin ederkiago dioen bezala. Gaztelaniaz ere ederki zekien. —Zer moduz? —Ederki, Jaunari eskerrak. Hirurok elkarrekin ederki biziko gara. Ederki, Petiri, ederki. Ederki bazkaldu eta gero. 2 adb. Adkor. Oso, asko. Ederki edanda. Ederki astinduta bidali zuen. Hau bai dela adarra ederki jotzea! Nagusia horretan iaioa zen, aspaldian ederki saiatua. Masailak ederki gorritu zitzaizkion hitz haiek entzutean. Ederki kostatako garoa guk ekartzen genuena. || ederki eman ere Inola ere ez, ezta pentsatu ere. Engrazia damutu?, ederki eman ere!, ez duzue ezagutzen urdanga hori. Besteek ere guk bezala jokatuko luketela uste al duzue?, ederki eman ere! (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: adond. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [edertasunez]: ederkitxo, galanki, poliki, polikiro, polikitxo, ederkixko Ipar., polikiño Ipar., polikixko Ipar., ederto Bizk., galanto Bizk., polito Bizk., eijerki Zub., ederkiro g.e.

      [oso]: alde batera, begietaraino, betean, bete-betean, ederto, erabat, guztiz, hagitz, oso, osoki, oso-osorik, osorik, osoro, plei-plei, sits eta bits, txit, zeharo, anitz Ipar., arras Ipar., arrunt Ipar., biziki Ipar., gain-gainetik Ipar., tinketz Ipar., tutarrez Bizk., osotoro Gip., alde bat L-N, txoil Naf., guztiro g.e., osotara g.e., betero zah., konplituki zah., seko Gip. beh., net Ipar. g.e., soberanoki Ipar. g.e., tint Bizk. g.e., alde guztiz Ipar. zah., beteki Ipar. zah.

      [asko]: asko, ederto, franko, galanki, hagitz, galanto Bizk.

      [primeran]: ederkitxo, ederto, zoragarriki, zoragarriro, ederkixko Ipar., bapo beh., espezial beh., ederkiro g.e., majo Heg. beh., sano Bizk. beh., primeran Gip. beh.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) adb. de manera hermosa; bien, magníficamente; ampliamente (2) adb. bien, mucho, abundantemente, cumplidamente; muy
  fr (1) adb. bien ; très bien (2) adb. beaucoup, abondamment
  en (1) adb. beautifully; nicely; well (2) adb. very well, well; hard
  port (1) adb. de manera hermosa; bien, magníficamente; ampliamente (2) adb. bien, mucho, abundantemente, cumplidamente; muy

  Ederki ibili gara gaur!

  

  ederki (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:22 pm on 2018/07/23 Permalink | Reply
  Tags: E   

  errabero 

  iz.  Esne jetzi berria. Errabero apartsua. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  errabero. v. errebero.

  errebero (V, G, AN, BN-baig; Dv, Foix ap. Lh), errabero (V-gip, BN-lab, B, Sal, S, R; Aq 356), erro-bero (V), arrebero (Hb ap. Lh). Ref.: A (errebero, errabero, erro-bero); Lrq (errabero, errebero); Iz ArOñ e Izeta BHizt (errabero).

  1. Leche recién ordeñada. Etorri bedi nai dubenian, errebero pixka bat edo marrubi batzubek artu bidez. Sor Bar 18. Sukaldera sartu-ertenka dabil jatxi berririko errebero apartsua karriatzen. Etxde JJ 92. [Gatuak] etxetan esne ona edaten zuten, erra-bero goxo hartarik. JEtchep 35. Aurthen arnoa merkhe da / […] Andrek ere edaten dute / erreberua bezala. “Arno onaren gozoa” (ap. DRA).

  2. “(V-m) calentito” A.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. leche recién ordeñada
  fr iz. lait cru, lait récemment tiré
  en iz. milk fresh from the cow
  port iz. leite recém ordenhado

  Orduan aurkitu dut errabero hitza: esne gordina, jetzi berria, egosi gabea. Eta gogoratu naiz Katalunian onartu berri dutela erraberoa saltzea.  [Garro eta esnea, Angel Erro (Berria.eus, 2018-07-22)]
  

  

  errabero (Gaurko hitza, Domeinu Pubikoa)

   
• 

  Maite 11:51 pm on 2018/07/19 Permalink | Reply
  Tags: E   

  etsipen 

  iz. 1 iz. Itxaropena erabat galdu duenaren egoera. Ik. etsi gaizto. Etsipenean erori. Judasen etsipena eta urkatzea. Oi, heriotza aurrean, etsipenaren nekea! 2 iz. Zerbaitetara etsi duenaren edo amore eman duenaren egoera. Ik. etsi on. Zure borondatea etsipenez onar dezadan. Nahigabezko eramankizunetan, etsipena. || etsipena eman Gaixoez mintzatuz, sendatzeko itxaropenik ez eman. Ik. hiletsi; etsia eman. Sendagileak eriari etsipena eman. Gaitzaren berri jakin zutenean, etsipena eman zioten amona xaharrari. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  etsipen (V-oroz-gip, G-goi-to ap. A; H), etxipen (V-oroz ap. A).

  Desesperación; resignación. “1.º aceptación, consentimiento. 2º pesimismo, desengaño [cita un ej. de etsipena eman]” A. v. la cita de MIH 338 s.v. 1 etsi. v. etsidura, etsimen, etsimendu. Tr. Documentado al Sur en Iztueta y en textos del siglo XX. También en Etchamendi y Xalbador. En DFrec hay 23 ejs.

  Augustok bere soldaduetan ikusi zebanean ainbesterañoko etsipena […]. Izt C 261. Argatik alako etsipenean emakumea mintzatu zitzaion. Lard 224 (v. infra ETSIPENEAN). Geuria ixan da etsipen (desengaño) andija! Altuna 92. Naigabezko eramankizunetan etsipena. ArgiDL 111. Yudaren etsipen ta urkatzea. Ir YKBiz 482. Etsipenari laster ateak idekitzeko. TAg Uzt 246. Etsipen osoan bizi ziran. Ib. 266. Nork zekien hergatik etsipenez zeren egitera prest zatekeen? Mde Pr 157. Nork bere gurutzea etsipenez eta alaiki eramatea. Etxde JJ 217. Zugana biderik etzegola etsipen alperra sartu baitzitzaidan. Or Aitork 122. Etsipen-leize illun onetara. Txill Let 81. A zer nolako etsipenean erortzen den! Vill Jaink 134. Bere buruari etsipena biarrian ebillen, bera bakarrik zala kulpagarri. Etxba Ibilt 458. Artzai zanaren etsipen-bertsoak datoz emen. Berron Kijote 153. Orregaz jausten dana / bera da zapaldu, / ta bere etsipenagaz / besteren bat galdu. Ayesta 71. Zearo etsipenak jota, ezertarako eta iñorako ez giñala gelditu giñan. AZink 85.

  v. tbn. Ldi BB 36. Etcham 94. Erkiag Arran 128. Gand Elorri 159. Ibiñ Virgil 59. Xa Odol 197. Lasa Poem 105. Zendoia 147.

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [itxaropena galtzea]: desilusio, ernegazio, etsi, etsi gaizto, etsimendu Ipar., galen jas., desespero g.e., etsimen g.e., desesperazio zah., kamusada BN g.e.

      [etsi ona]: etsi on

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. desesperación, desesperanza; defraudación, decepción (2)  iz. resignación
  fr iz. désespoir, découragement ; résignation, renoncement
  en iz. despair; resignation
  port iz. desespero, desesperação, desesperança, desânimo; decepção (2) iz. resignação

  Nola deskribatu ahal dizut etsipen hura! [Emakume ezezagun baten gutuna, Stefan Zweig / Eduardo Matauko (Igela, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  etsipen (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:54 pm on 2018/07/18 Permalink | Reply
  Tags: E   

  erlama 

  iz. Erle erregina. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  erlama. “Reine des abeilles” H. v. erlaita. Erlama-antzera. Or Eus 304.

  Sinonimoak: iz.
  [erlama] : erle erregina (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. abeja reina
  fr iz. abeille reine
  en iz. queen bee
  port iz. abelha rainha.

  Sei erlama elkar ziztaka [Maider Galardi F. Agirre , Berria.eus (2018-07-18]
  

  

  erlama (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:13 pm on 2018/07/16 Permalink | Reply
  Tags: E   

  ekortu 

  ad. ekortu, ekor/ekortu, ekortzen 1 du ad. g.er. Erratza pasatu. 2 du ad. Fis., Teknol. Ekorketa egin. Hodi horretan elektroi izpi batek lerroz lerro ekortzen edo garbitzen du pantailaren barneko geruza. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ekortu (S ap. A; VocS (s.v. balayer); -kh- Lecl, Dv, H (ekhorztea)). Etim. v. egordi.

  1. Barrer. Leiçarraga (Decl ã 7v) da ekhortzia como equivalente suletino de eskobatzea. “En BN on le prend aussi au sens de ‘balayer, frotter un plancher'” H. Gelak ekortu enituen egunean, sarthu zaitzat arrotzak etxean. O Pr 608. Amonak sukaldea txukun du ekortzen. “Barre”. Or Eus 124. Etortzen da bada, eta etxea utsik, ekortua (garbitua) ta apaindua arkitzen du. Ir YKBiz 167s.

  2. “(S), aplanir la braise en la brisant” Lh.

  Sinonimoak: ad. g.e.

      [eskobatu]: erraztatu, eskobatu, isastu g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. barrer (2) du ad. (Inform.) barrer, realizar un barrido
  fr du ad. balayer
  en du ad. to sweep
  port varrer

  Twitterrek etxea ekortu du, azken asteetan milioika kontu ezabatuz. [@sustatu, Twitter]
  

  

  ekortu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:35 pm on 2018/05/16 Permalink | Reply
  Tags: E   

  ezkon-nahaste 

  iz.  g.er. Adulterioa. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

           ezkon-nahaste. Adulterio. Ezkon-nahaste lotsagarri au. Etxde JJ 126. Zigortu zezakean emaztearen ezkon-nahastea. Ib. 129.

  Sinonimoak: iz. g.e.

      [adulterioa]: izorkeria g.e., adulterio zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) cime, sommet (2) terrasse
  fr (1) cime, sommet (2) terrasse
  en (1) summit, peak (2) flat roof; balcony
  port (1) cume, cume (2) terraço

  Ezkon-nahaste hark oihartzun handia izan zuen herrian.

  

  ezkon-nahaste (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Inaki Agirre 11:55 pm on 2018/05/11 Permalink | Reply
  Tags: E   

  erdiuharte 

  iz.  Penintsula. Iberiar erdiuhartea. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

      [penintsula]: penintsula (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Geogr.) península
  fr iz. péninsule
  en iz. peninsula
  port iz. (Geogr.) península

  Grezia erdiuharte handia zen, non lurmuturrek itsasoa atzerarazten zutela baitzirudien, eta golkoak alde guztietatik irekitzen zirela, hura berriro hartzeko bezala. [Legeen espirituaz II, Montesquieu / Iñaki Iñurrieta (Klasikoak, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  erdihuarte (Argazkia: Ander Alegria, Flickr CC)