Gaurko hitza

Tagged: E Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 12:01 pm on 2015/07/16 Permalink | Reply
  Tags: E   

  erosta 

  iz. Auhena, adia. Negarrak eta erostak. • EROSTA JO. Erosta egin. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Bizk.

  [auhena]: ai, aiene, aieska, aiots, auhen, hileta, intziri, kexa, kexu, deitore Ipar., dolamen Ipar.,pleinu Ipar., espa Heg., inkesa Bizk., adia Gip., zinkurin Ipar./Naf., aieneka g.e., alaka g.e., donaberag.e., oihuska g.e., arkuma Ipar. g.e., oihumin Ipar. g.e., espadasun Gip. g.e., ainkuri Naf. g.e., ainuriNaf. g.e., kexadura Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

   es  iz. (batez ere B) lamentación, lamento, queja; endecha

  fr  iz. lamentation, plainte

  en iz. groan, moan

  port lamentação, lamento

  Harrezkero, akabo erostak, akabo kexak, akabo erdi negarrak. [Europako mugetan barrena, Edorta Jimenez (Txalaparta, 2000, Orr.: 119)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  erosta (N i c o_, FlickrCC)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 8:44 pm on 2015/06/29 Permalink | Reply
  Tags: E   

  eurogune 

  Eurogunea euroa (€) erabiltzeko onartu duten Europar Batasuneko herrialde kideen gunea da. Honela monetaren inguruko batasuna eratu dute eta Eurosistema egin dute moneta-agintari gune honetan. (Wikipedia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es zona euro, eurozona
  fr zone euro, eurozone
  en Eurozone
  port Zona Euro, Área do Euro, Eurozona, Euro-Área

  Entzun:

  Europako Batzordeko presidentea, Jean Claude Juncker, Greziako Gobernuak datorren iganderako deitu duen erreferendumaren kanpainan sartu da gaur, bete-betean. “Greziarrei ‘bai’ bozkatzeko eskatzen diet”, azpimarratu du. Troikako erakundeek aurkeztu duten proposamenaren aldeko botoa “seinale indartsua izango litzateke” Greziak Europako Batasunaren eta eurogunearen parte izaten jarraitu nahi duela adierazteko. [Juncker: “Galdeketan ‘bai’ bozkatzeko eskatzen diet greziarrei”, Ivan Santamaria (Berria.eus, 2015-06-29)]
  

  

  eurogune (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 9:39 pm on 2015/06/28 Permalink | Reply
  Tags: E   

  erru 

  1. iz. Hutsegitea; bereziki hutsegitearen erantzukizuna.|| 2. iz. Adorea, kemena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  

  erru iz.

      [hutsegitearen erantzukizuna]: hoben Ipar., falta beh., kulpa beh., behar zah.

      [adorea]: zah.adore, ahalgo, bihotz, indar, kemen, kalipu Ipar., kuraia Ipar., balore Heg., errutasun Gip., agoñu Zub., animo beh., azku jas., bihoztasun g.e., bihoztoitasun g.e., kementasun g.e., alaitasun zah., aginte Bizk. zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) culpa, culpabilidad, falta || (2) fortaleza, fuerza, vigor
  fr faute, culpabilité
  en blame; guilt
  port culpa, culpabilidade
  

  Entzun:
  

  ERRUA
  (Joseba Sarrionandia, Goseren Gosariak diskorako, 2014)

  Umeak ginela ere gerra zaharreko jende derrotatua
  ikusten genuen itzultzen,
  kartzelatik edo herbestetik, gabardinarekin euripean
  herri osoaren errua kargatzen.

  Eskoletan, irratian, elizan, telebistan irabazleen
  harrokeriak agintzen zuen.
  Erruaren banatzaileek ia ofizioa zuten erru guztia,
  herriko jendeari egozten.

  Ez egidazue kendu nire errua,
  ez herri osoaren gure erru zaharra.
  Erru gabe ez dut ezer,
  ez dut ezer egin izan.

  Errudunetakoak ginela haintzat hartu eta, zapalduok,
  gauzak aldatzen ahalegindu ginen.
  Bortxaren eta erruen kontra lehendik zetorren
  erresistentzia jarraitu genuen.

  Ez ginen gauza izan, egia esan, bestela antolatzeko
  ez gizartea, ezta geure artea ere.
  Geure artean ere erru banatzaileak ugaldu ziren
  erruak besteen lepoan ezartzen.

  Ez egidazue kendu nire errua,
  ez herri osoaren gure erru zaharra.
  Erru gabe ez dut ezer,
  ez dut ezer egin izan.

  Eskarmentuen ondoren, nik behintzat ez dut zertaz harrotu
  eta ez dut zertaz damutu.
  Dena dela, erru banatzaileok, niri ez didazue
  zertan errua kendu.

  Dena ez kendu. Ez kendu niri errua. Niri errua besterik
  ez zaidalako geratzen.
  Leporatzen zaidan errua eta, batez ere, gauzak aldatzen
  jakin ez izanarena.

  Ez egidazue kendu nire errua,
  ez herri osoaren gure erru zaharra.
  Erru gabe ez dut ezer,
  ez dut ezer egin izan.

  [Sarrionandia, hostoz hosto (IX), Harkaitz Cano. Badok.info]
  

  

  erru (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 11:19 pm on 2015/06/23 Permalink | Reply
  Tags: E   

  alamartxo 

  San Juan gaueko suan erretzen dena.
  

  Orotariko Euskal Hiztegian

  alamartxo. Material que se quema en la hogera de San Juan. “Alamartxoa (horrela idazten den ere ez dakit) esaten diogu Goierriko Zaldibian San Juan bezperako sua egiteko pilari: alamartxoa egin dugu, alamartxoari su emango diogu, alamartxo handia egin dugu… Herriko andereñoei ere esan egin beharko diegu guk ez dugula San Juan sua ezagutzen, alamartxoa baizik” Berria 23-6-2005, 7.  Alamartxo ahantzia. Título de un libro de Koldo Zubeldia (Amorebieta, 2005).

  Entzun:

  Alamartxo gaua

  Euskal Herrian mendetan zehar mantendu da ospakizun berezi hau. Udarako solstizio egunean burutzen da, ekainaren 23ko gaua berezia izaten da zaldibitarrontzat. Baserritarrek suak pizten dituzte iluntzean eta herriko plazan biltzen diren herritarrek alamartxoaren epelean, dantza eta musikaz gozatzen dute. [Alamartxo gaua, Zaldibiako gaua]

  

  alamartxo (FlickrCC, Zaldibia)

   
• 

  Maite 9:00 am on 2015/06/14 Permalink | Reply
  Tags: E   

  errime 

  (B) 1. izond. Irmoa. Asmo sendo eta errimea. 2. adb. Gogor. Lanari errime ekin. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  

  adond. Bizk.

  [sendoki]: adorez, balenki, bortizki, fuerte, gogor, gogorki, gotor, irmo, irmoki, sendo, sendoki, sendoro, azkarki Ipar., dorpeki Ipar., fermuki Ipar., fetxoki Ipar., fierki Ipar., finki Ipar., gotorki Ipar., gogorkiro Gip., pijo Gip., indartsuki g.e., kuraioski Ipar. g.e.

  izond. Bizk.

      [sendoa]: azkar, bortitz, errutsu, finko, gotor, indartsu, irmo, sendo, tinko, zozkotsu, bizitore Ipar., fermu Ipar., martzal Heg., zindo Bizk., fier Ipar./Naf., beleratz Zub., indarti g.e., tenkor g.e., erskon zah., firme zah., fuerte Heg. beh.

      [trebea]: g.e.artetsu, esku-trebe, ezertako, mainatsu, trebe, agudo Ipar., antzetsu Ipar., artez Ipar., fetxo Ipar., jeinutsu Ipar., leber Bizk., pijo Gip., iaio G-N, adret Zub., abil beh., bitore zah., entregu Ipar. g.e.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. (B) firme, recio, -a, grande; esforzado, -a (2) adb. (B) firme, firmemente
  fr (1) ferme (2) ferme
  en (1) solid, firm (2) firmly
  port (1) firme, forte, robusto(a) (2) com afinco

  Entzun:

  KATUEN KANTUA
  

  Katu bat lasai garaje alboan
  Buztana buztana altxatuz miauka
  kamioi handi bat heldu denean
  burrunbadan balaztaka.
  Txoferrak eskatu du errime,
  marmarrean eta irainka:
  “Gurpil zahar hori puskatu baitzait,
  nork daki hemen mekanika?”
  Mekanikoa, logale, etzanda;
  garagardoen katua:
  “Ai zer tristea langilearen
  atsedenaldi ukatua.”
  Halaxe da katua
  nazkatu, konplikatu
  eta madarikatua bilakatu.
  Elkarri agintzen hasi dira eta
  katuak entzun du garbi:
  “Kamioia altxatu beharko du eta
  horko katu hori ekarri!”
  Katua jaiki eta arrapaladan
  handik eskapatu nahiz:
  “Zuen kamioiak zeuek altxatu,
  ni katu bat baizik ez naiz!”
  Bi polizia patruilakoek
  ozen dute oihukatu:
  “Katu hiztunak aspaldi ziren
  hiri honetan debekatu!”
  Halaxe da katua
  nazkatu, konplikatu
  eta madarikatu bilakatu.
  Pistola bana atera eta
  sakatu dute katua.
  Tiro artean ihesi doa
  lasai zegoen katua.
  Katua harrapatu ezinik
  geu gaituzte galdekatu.
  Hagatik dugu ikusi legez
  gertaera musikatu.
  Katuak, katu, katuak katu,
  Katuak eta katuak…
  Katuen gauzak ere bilaka
  daitezke konplikatuak.

  [Katuen kantua, Gose (letra: Joseba Sarrionandia)]
  

   
• 

  Maite 1:46 pm on 2015/06/12 Permalink | Reply
  Tags: E   

  ezeztatu 

  du ad. 1. Indargabetu, baliogabetu. Bataioak jatorrizko bekatua ezeztatzen du. 2. Ezeztu, ukatu. Lehen esana ezeztatu. 3. Ezereztu. Nola behar dugun geure burua ezeztatu Jainkoaren aitzinean. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad.

  [deuseztatu]: abolitu, deuseztatu, ezdeustu, ezereztu, hutsaldu, erauzi Ipar., ezereztatu g.e., ezeztu g.e., ezdeusetaratu Ipar. g.e., ezdeustatuIpar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. anular, abolir, derogar, revocar, resolver
  fr du ad. annuler, invalider, révoquer
  en du ad. to invalidate, to nullify, to cancel, to annul; to rescind, to revoke
  port revocar, revogar

  Gaur argitaratu da Estatuko Aldizkari Ofizialean 470/2015 Errege Dekretua, ekainaren 11koa, Kristina infantari Palmako dukesa titulua erabiltzeko ahala ezeztatzekoa.

  

  ezeztatu (EFE)

   
• 

  Maite 1:26 pm on 2015/05/31 Permalink | Reply
  Tags: E   

  ekai 

  iz. 1. (zah.) Egitekoa. Gauza egitekotsua, lanik eta ekairik asko ematen duena. Eriaren ekai handia. 2. Materiala. Altzairua baino gogorragoa den ekaia. 3. FIL. Materia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [materia]: gai, materia, gaiki g.e., material g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es trabajo, dificultad; importancia; materia, material, elemento; asunto
  fr matière, substance
  en matter, substance
  port matéria, substância

  HAMAR MINUTU

  Etxetik urruntzen zaituzten hamar minutuak

  eta etxera hurbiltzen zaituztenak ez dira berdinak

  nahiz ekai berberaz osatuak egon

   

  horren frogen bila analizatzen dut euria

  zer haizek dakarren

  nora laketzen den maizen

  eta jendearen begietan sumatzen

  ikasi dut urruntasun indizea

  herriko zumardiek uzten dizuten koska

  hosto berrien poztasun selektiboa ninietan

   

  autobusetako kristaletan islatzen da

  munduaren parte bat

  txakur uhuria entzun eta izarrak trumilka

  airatzen dira hodei lodien atzean

   

  txikiak eta ankerrak gara

  etxe trakets eta oinarri axalekoak altxatzen ditugu

  aurretik hezurra beste ezer ez zen lekuetan

  hamar minutu

  dauzkadanak baino hamar minutu gehiago

  beharko ditut beti azalpenak emateko

  eta erlojuak kondenatu arren ez da gelditzen denbora.

  [Erlojuen mekanika, Jose Luis Otamendi (Susa poesia, 2007)]