Gaurko hitza

Tagged: H Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:48 am on 2015/02/12 Permalink | Reply
  Tags: H   

  hantura 

  iz. 1. Handitzeko ekintza eta horren ondorioa. 2. Hantustea, harrokeria. 3. MED. Agresio kimiko, traumatiko edo faktore infekziosoek sortutako eraginaren aurka organismoak agertzen duen erreakzio konplexua; sintoma nagusiak gorritasuna, tumorea, beroa, mina eta funtzio-trastornoak izaten dira. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [handidura]: handitsu, handitu, hanpadura Ipar., trunpilo Ipar., puzgo Bizk., handidura g.e., hankura Zub. g.e.

  [hantustea]: hankura, hanpadura Ipar.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) hinchazón, inflamación (2) soberbia, vanidad (3) (Med.) inflamación
  fr (1) enflure, gonflement (2) orgueil, vanité (3) (Med.) inflammation
  en (1) swelling, inflammation (2) pride
  port (1) inchaço, inchação, inflamação (2) soberba, vaidade (3) (Med.) inflamação

  Entzun:
  

  Joko arau trukatuek beste gauza bat salatzen dute. Gaurko zinemagintzaren nolakoa. Thurmani hantura jaitsiko zaio, eta filmetan ikusiko dugu, aktoreen adierazkortasunak muntarik ez duten superprodukzioren batean. [Uma, Angel Erro (Jira, 2015-02-11)] (Berria.eus)

  

  hantura (Wikimedia Commons, James Heilman, MD)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:19 am on 2015/01/31 Permalink | Reply
  Tags: H   

  horma-paper 

  iz. INFORM. Ordenagailu, tablet, mugikor edo antzeko gailuetan,  pantailaren atzealdean erabiltzen den irudia.

  Beste hizkuntza batzuetan (Wikipedia):

  es (Inform.) fondo de pantalla
  fr fond d’écran
  en wallpaper
  port padrão de fundo, wallpaper

  Entzun:
  

  Zure ordenagailuaren mahaigaina horma-paper polit batez apaindu nahi baduzu, hemen duzu Librezaleren irudi bat, bertsio argian eta bertsio ilunean.

  Horma-paper hauek 1280×800 pixeleko pantailetarako dira. Beste tamaina batzuetarako horma-papera nahi baduzu, deskargatu SVG formatuko fitxategia, aldatu Inkscape aplikazioarekin eta esportatu PNG formatura. [Librezaleren horma-paperak, librezale.org]

  

  horma-paper (librezale.org)

  

  horma-paper (librezale.org)

  Horma-paper gehiago jaisteko:

  • HD Wallpapers
  • Wallpaper backgrounds
  • Androidcentral wallpaper gallery

   
• 

  Maite 10:18 am on 2015/01/11 Permalink | Reply
  Tags: H   

  hortzoi 

  iz. ANAT. Hortz-lepoak inguratzen dituen eta masailezurren zati albeolarrak dituen ehuna. Adiera zabalean, masailezurraren albeoloen zatia eta hau estaltzen duten ehun bigunek osatzen dute.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘oi’)

  Sinonimoak: iz.
  [hortzoi] : oi  (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Anat.) encía
  fr gencive
  en gum
  port gengiva

  Entzun:
  
  

  ESPERIMENTU GEOFAGOA
  L(AB)ORATEGIAN

  Lur guztia hozkatu eta
  eta ahosabaian sentitu ahalko banu,
  zoriontsuagoa nintzateke une batez…

  Alberto Caeiro

  

  hortzoiak, hortzen azpian (Wikimedia Commons)

  Lur pixka bat hartu dut etxeko baratzetik
  eta harrixkak baztertuta ahoratu gero,
  baina ez dut denak kentzerik lortu.
  Minduta, odoletan hasi zaizkit hortzoiak.
  Eta murtxikatzen jarraitu ahala
  elkarrekin nahasten eta ahosabaira itsasten
  sentitu ditut odola, lurra eta denborak
  bere patxadaz bertan pilatutako mendeak.

  Odola, lurra, mendeak. Hitz larriak hirurak,
  baina baita zapore handirik gabeak ere,
  eta birrintzen doaz, gainera, pixkanaka
  hortz artean, eztarrian, urdailera bidean.
  Paradoxikoa irudi lezake, funtsean
  metatutako denborari buruz ari garelako,
  baina urgentziazko bihurtu zait dena:
  bizi-eramailea naiz orain.
  Zuhaitz bat haz dezaket nigan,
  eta metafora beharrik gabe
  izan naiteke inoren gerizpe.
  Konkista nazakete, alokatu, edo,
  agian, baita bakean utzi ere,
  garrantzi estrategikorik gabeko irla bat nola;
  Izan ditzaket sustraiak, banderak,
  eta biztanle gutxi gorabehera zoriontsuak.

  Ardura handi baten jabe naiz.
  Munduari indarrez lapurtutako
  lurralde hau defendatu beharra dut
  iraungo ez duela dakidan arren,
  herrialde bat salbatu behar dut
  haren desagerpena desio duten
  beste herrialde eta mapa guztien aurka.
  Baina dena ez da nekagarri. Une batez
  atsegina ere bada geografia izate hau:
  pertsona bezain leku sentitze hau.

  [Baita hondakinak ere, Iñigo Astiz (Susa Poesia, 2012)]
  

   
• 

  Maite 1:55 pm on 2014/09/30 Permalink | Reply
  Tags: H   

  helegite 

  iz. ZUZ. Agintari baten erabakiak berrazter daitezen prozesuko alderdiek irekitzen duten prozesua. • helegite kontentzioso-administratibo. Administrazioan bideak agortutakoan, justizi auzitegiaren aitzinean eskuarki, aurkezten dena. || birjarpeneko helegite. Epaile edo auzitegi batek ebatzitakoak ustez akatsen bat duelako edo prozesu-arauren bat hautsi duelako, berori aldatu edo indarrik gabe utz dezan haren aurrean aurkezten dena.|| gorako helegite. Goragoko hurrengo mailaren aitzinean aurkezten dena. || kasazioko helegite. Gorengo mailaren aitzinean (Auzitegi Gorenean) aurkezten dena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [helegite] : apelazio, gora jotze (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es recurso
  fr recours, pourvoi
  en appeal
  port (contencioso administrativo) processo administrativo; (r. de apelación) apelação

  Entzun:
  

  Tramiterako onartu du Espainiako Gobernuak jarritako helegitea, eta horrek automatikoki utzi ditu indargabe Kataluniako Parlamentuak onartutako Kontsulten Legea eta Masek sinatutako dekretua. [Auzitegi Konstituzionalak bertan behera utzi du, behin-behinean, Kataluniako galdeketa, Samara Velte (berria.eus, 2014-09-29)]
  

  

  helegite (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 8:27 am on 2014/07/31 Permalink | Reply
  Tags: H   

  hauspo 

  iz. 1. Haize emateko tresna, larru–zati edo ehun tolesgarri batek elkartzen dituen zurezko edo beste material bateko bi pieza lauz osatua. Piezok urruntzen direnean airea hartu eta hurbiltzen direnean jaurtitzen du. 2. (hed.) Birikak. Hauspoak lasaitu. Hauspoa behartu dut. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [haize emateko tresna]: hausko Ipar., buhader Zub. g.e.

  [birikak]: pl.biri, birika

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) fuelle, barquín (2) (pl.) pulmones
  fr (1) soufflet (2) poumon
  en (1) [sua] bellows (2) [birika] lung
  port (1) fole (2) pulmão

  Entzun:

  Euskararen hauspo berria izeneko elkarrizketa sorta argitaratuko du BERRIAk aste honetan eta hurrengoan. [Diskurtso berria behar du euskarak, Garikoitz Goikoetxea (Euskararen hauspo berria (I), 2014-07-29)] (Berria.eus)

  hauspo (Wikimedia Commons)

  hauspo (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 8:01 am on 2014/06/30 Permalink | Reply
  Tags: H   

  hasmenta 

  iz. Naf. ‘hasiera’ (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  hasmenta (AN-5vill, B, L-ain). Ref.: A; Gte Erd 45; Izeta BHizt2.

  Comienzo. “Gure lanai asmenta man diogu” Izeta BHizt2. v. hasiera. Bezperak egin ta ondoan pilota plazan eman zitzaion asmenta bestari. Herr 27-10-1960 (ap. DRA). Orai udaberrian emanen zioten asmenta eta udaran eginen zuten lan geiena. Izeta DirG 103. Jean Pierrek eman zuen asmenta Euskalerriko kanta eder onekin. Ib. 98.

  Sinonimoak: iz. Naf.

  [hasiera]: abiada, abiatze, hasiera, hastapen, abiamen Ipar., haste Ipar., abiadura Ipar./Naf., abio Zub., hatsarre Zub., hasibide g.e., hatsapen zah., hatse Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (GN/L) comienzo
  fr commencement
  en beginning
  port começo, princípio, início

  Entzun:

  Solas horren kontrako borroka nire klaseetara eramaten dudalarik, normalean haren aldeko hiru arrazoi ematen dizkidate ikasleek: hitz polita dela (eta horrek parada ematen dit “zenbat buru, hainbat aburu” esamoldea irakasteko); txirrindularia-tik heldu dela (eta, horri esker, historialariek historiala ikertzen dutela ondorioztatzen dugu); eta, azkenik, hasmentan aipatu printzipioari men eginez, bizikleta espainola dela, baina txirrindula euskalduna. [Txirrindulan etorri naiz oraintsu, Santi Leoné (31 eskutik, 2014-06-28)]
  

  

  hasmenta (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 9:47 am on 2014/05/29 Permalink | Reply
  Tags: H   

  hostaila 

  iz. Zuhaitz eta landareen hostotza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  hostaila (-ail L, BN, Sal, S), hostai (L; Dv), hostoila, hostoil (L, S; Dv, H (L, BN), Foix ap. Lh), ostrail (L), ostroil (L; Dv (que cita a Goyhetche)). Ref.: A (hostai, ostail, hostoil, ostrail, ostroil); Lh (hostail).

  Tr. Documentado sobre todo en la tradición septentrional. La forma ostoil(a) se encuentra en sendos ejs. de Prop (tbn. hostail(a)) y EEs, en J. Etchepare, Olabide y en un ej. de Eskual, y, con aspiración inicial, en Duvoisin (tbn. hostai) y Leon. Hay ostrail en Atheka y Gaztelu, ostroil en Goyhetche, hostaila en Barbier y ostai en AEmil.

  1. Follaje. 2. Rama con hojas. 3. (ostail BN-ciz-baig, Sal; -talla AN-5vill), ostoil (L, Sal, S). Ref.: A (ostail, ostoil). “Seroja, hojas caídas” A. “Hojarasca, ostalla” (AN-5vill).  4. “Ostoil (L, BN, S), ligero de cascos”

  Sinonimoak: iz.
  

  [hostaila]: 1 hostotza, hosto-sail. 2 orbel (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es follaje; rama frondosa
  fr feuillage
  en foliage
  port folhagem

  Entzun:
  

  Dakizkizunean ere, erabili beharreko hitzen bila hiztegira jotzea aski kirol osansutsu, egurasle eta iradokigarria da. Gutxitan itzultzen zara hiztegi batetik harri eta zur, zur eta lur gelditu gabe. Inoiz hitzen hostailan katramilatuta geldi zaitezke, irteerarik gabe. [Nola ñabartu, Anjel Erro (Jira, 2014-05-28)] (Berria.info)

  

  hostaila (Wikimedia Commons)