Tagged: H Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 10:33 pm on 2014/05/11 Permalink | Reply
    Tags: H   

    harrixkola 

    iz. 1. Ibaien eta itsasoaren ertzetako harkoskoa. Erreka ondoko legarra. Legarrez estali dute bidea. 2. Hormigoia egiteko erabiltzen den harri txikitua, hondarrik gabea eta 20 mm-tik gorako tamaina izaten duena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘legar’)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    1. Cascajo, grava. Bakharrik, baztertu zen ilhunik aintzindaria harrixkola ahur zonbeiten biltzerat. Prop 1899, 66. Harri-kizkor edo harrixkola pikor batzuen eskutik eskura ixurtzen. Prop 1909, 41. Hori egia izan ditake zolagunetan, han barna urek erakarri baitituzte graba eta harrixkolak. Herr 15-10-1959, 3.

    2. harritxkola. Pedregal. Bainan larre utzi harritxkoletan ere sortzen dira othe-zangoak. SoEg Herr 29-3-1962 (ap. DRA).

    Sinonimoak: iz. g.e.

    [harri-koskorra]: harri xehe, harri-koskor, legar, muger Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es grava, guija
    fr gravier
    en gravel
    port cascalho

    Entzun:

    Euskararen berreskurapenean, denek, pertsonek eta egiturek, beren lekua eta zeregina dugu,
    harrixkolaz-harrixkola euskararen herria eraiki nahi dugularik.     [Euskaraz biziz… Euskal Herria egin eta eragin, Bea Salaberri (Enbata, 18 août 2011)]

    harrixkola (Karobi Photography)

     

  • Inaki Agirre 9:28 am on 2014/04/19 Permalink | Reply
    Tags: H   

    haizealde 

    iz. 1 Toki jakin batean, haizeak jotzen duen aldea.  2. Haize-begi.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa eta 5000 Hiztegia)

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    haizealde (Dv), aizalde (a- V, G, ap. A; Lar, Izt VocC).

    1. Lado del viento, barlovento. “Barlovento” Lar y A. “Côté vers lequel souffle le vent” Dv. En Izt VocC se lee: “Aizaldea, sotavento”, sin duda errata por ‘barlovento’.

    2. Punto cardinal. Eta lau aize aldetatik bilduko dittuzte bere aukeratuak zeru goienekotatik azken ondarrerañokoak (Mt 24, 31).

    Sinonimoak: iz.
    [haize-begi] : haize-begi  (Adorez 5000 Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Euskalterm eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) lado por donde sopla viento. (2) (Itsas.) barlovento
    fr (1) côté du vent (2) (Itsas.) au vent, lof
    en (1) the side from which the wind blows (2) (Itsas.) windward
    port (1) lado por onde sopra vento (2) (Náut.) barlavento

    Entzun:

    Ahalik eta hondar busti gehien hartu eta palakadak botatzen genituen haizaldera. [Urregilearen orduak, Pako Aristi (Erein, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Haizealdetik zetorren txalupa. (Elhuyar hiztegia)

    haizelade (FlickrCC, Dick Pountain)

     

  • Maite 7:09 pm on 2014/04/15 Permalink | Reply
    Tags: H   

    hoskar 

    iz. zalaparta, iskanbila. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.
    [zalaparta]: zalaparta, iskanbila, burrunba, danbateko, dunbots, harrabots, eskandalu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (B) estruendo, estrépito
    fr tapage, vacarme, tumulte, éclat
    en din, hubbub; fuss; [hirikoa] bustle; [pozez] merriment; [metalarena] clash; [talka egitean] clatter, crash
    port estrondo, estrépito

    Entzun:

    Trumoiaren hoskarra areagotuz zihoan.

    hoskar (Gaurko Hitza, CC)

     

  • Maite 10:25 am on 2013/12/26 Permalink | Reply
    Tags: H   

    hartaratu 

    da/du ad. Aipatu den zerbaitetara heldu, eraman; zerbaiterako erabakia hartu; zerbaitetara behartu, bultzatu. Ez zen nire xedea herri hartan gelditzea; baina ustekabe batek hartaratu gintuen. Lehen hartaratu, eta orain bere hitza jan! Bertsolariak, neurriak eta errimak hartaraturik, nahi ez lituzkeen akatsak egiten ditu. • HARTARAZ GERO. Hartara helduz gero; aipatutakoa gertatuz gero. Behin hartaraz gero ni ere ez nengoen isiltzeko.   (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: ad.  (Adorez 5000)
    [hartara eraman]: hartara eraman, hartara heldu
    [berezitu]: berezitu, espezializatu

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es ir, llegar; incitar, obligar, impulsar
    fr en arriver là, en venir là, aboutir/pousser à cela
    en to drive, to lead
    port ir, chegar; incitar, obrigar, impulsar, impulsionar

    Entzun: 

    Kale ilun batetik etxerako bidean, autobusetik irakurriz nentorrena ezin utzita, neska gazte batek aurrea hartu zidan. Iluntasuna eta ordua, bakardadea eta gizonengatiko mehatxu mendeetakoa gorabehera, ohartu nintzen ez zuela niregandik inolako arriskurik sentitzen. Liburuak irendua ninduen. Ezin izan nuen saihestu: neskak hartaratu ninduen. Irakurtzen jarraitu nuen norbait izateko. [Trepetak II, Angel Erro (Erein, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    hartaratu (Gaurko Hitza, CC)

     

  • Maite 7:55 am on 2013/11/12 Permalink | Reply
    Tags: H   

    herbal 

    izond. 1. Elbarria, eritasun edo ezbeharren baten ondorioz ezin mugi daitekeena. 2. (hed.) Ahula. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: izond. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
    [elbarria]: elbarri
    [ahula]: ahul, makal, indarge, mengel, belaska

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) paralítico, -a; inválido, -a (2) débil, inconsistente
    fr (1) paralytique, invalide (2) débile, faible
    en (1) paralytic; disabled (2) weak
    port (1) paralítico, a (2) fraco(a), inconsistente

    Entzun:


    herbal (Wikimedia Commons)

     

  • Maite 8:18 am on 2013/10/26 Permalink | Reply
    Tags: H   

    hurbiltasun 

    iz. 1. Hurbil dagoenaren egoera; hurbila denaren nolakotasuna. 2. (hed.) Beste zerbait edo norbaitekiko kidetasun edo antza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

     

  • Eneko Bidegain 10:25 am on 2013/10/10 Permalink | Reply
    Tags: H   

    hitzordu 

    Pertsona batek baino gehiagok elkartzeko finkatzen duten egun, ordu eta lekua.

    Sinonimoak:  iz.
    [zita] : zita (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan, Elhuyar-en arabera:

    (esp) cita [para estar con alguien]
    • Ezkutuko hitzordua: cita secreta.
    • Bihar hitzordua dut nire medikuarekin: mañana tengo hora con mi médico.

    (fr) rendez-vous
    (en) 1. profesional batekin appointment 2 lagun batekin date

    ‘Hitzordu’ hainbat gisetara erabil daiteke:
    Orotariko Euskal Hiztegiko sarrera:

    Cita. “Rendez-vous” Casve. Hitzordua beraz koral kantuak maite dituzten guzieri heldu den igandean arratsaldeko lau orenetarik aintzina. Herr 9-11-1995, 1. Albret plaza berri eta pollitean da hitzordua hilabeteko bigarren igande oroz. Herr 18-4-1996, 6. Beroan bero hitz-ordu bat eskatuz Chirac-i berari bai eta Juppé gobernuburuari. Herr 6-6-1996, 8.

    Nolaerran.org hiztegiko sarrera:

    • norbaiti hitzordua eman/hartu (medikua, adibidez)
    • hitzordua finkatu (lagunen artean)
    • 10etan dut hitzordua
    • negozio hitzordu
    • aho artatzailearenean/dentistarenean hitzordua hartu
    • hitzordua badut medikuarenean
    • medikuak ez ditu jendeak errezibitzen hitzordua harturik baizik
    • partida hori urteko hitzordu nagusia izanen da
    “Rendez-vous” itzultzeko, “hitzordu” erabiltzen ez den kasuak:
    • Ez dugu esperantza genuen bezalako hazkunderik izan.
    • Aireportuan elkar ikusteko geldituak ginen.

    Entzun:

    hitzordu (Gaurko Hitza, CC)

     

    • Xabier 10:53 am on 2013/10/10 Permalink

      Medikuarenean ‘txanda hartu’ ere esaten dugu, ez dakit sinonimotzat har dezakegun… Bitxia da, ze gaztelaniaz ere ‘coger la vez’ esaten dugu guk, baina katalanentzat adibidez ezezaguna da erabilera hori, haiek ‘pedir cita’ edo ‘hora’ erabiltzen dute.

    • Maite 8:53 pm on 2013/10/10 Permalink

      Nik ere sinonimotzat hartuko nituzke, Xabier: ‘txanda hartu medikuarenean’ eta ‘hitzordua hartu’. 🙂

← Older posts

Newer posts →

c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel