Gaurko hitza

Tagged: I Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:19 pm on 2018/04/23 Permalink | Reply
  Tags: I   

  irakurri 

  ad. irakurri, irakur, irakurtzen 1 du ad. Testu idatzi bateko ikurrei, ezagutuz, jarraitu; horrela arituz, idazlan baten mamiaz jabetu. Irakurtzen ikasi. Ez daki irakurtzen eta idazten. Gaur egun iberiar hizkuntzazko testuak irakur ditzakegu, baina ez ditugu ulertzen. Irakur ezazu ge, gi erdarazko gue, gui bezala. Irakurtzeko nekeza gertatzen zait zure idazkera. Eleberri bat irakurri. Egunkariko berriak irakurtzen. Zortzigarren orrialdean irakur daitekeen pasarte honetan. Garoa behin eta berriro irakurria dut. Gongora irakurri: Gongoraren idazlanak irakurri. Gaingiroki irakurri. Erdaraz irakurtzen. Mila aldiz entzunak eta irakurriak. || Begiez jarraitzen zaion izkribua goraki esan. Irakur iezadazu eskutitz hori. Batzarrean irakurri zuen txostena. Altxatu zen irakurtzera. 2 du ad. Partiturako ikurren segidari, ezagutuz eta dagokien balioa emanez, jarraitu. Musika irakurri. 3 du ad. Arrasto, marka eta kidekoei interpretazioa eman. Eskua irakurriz, etorkizuna igarri. Haren begiradan irakurtzen nuen atsekabea. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad.
  

  [irakurri] : leidu/leitu (Labayru Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. leer (2) du ad. (hed.) leer (3) du ad. (Elektron.) [seinaleak] leer (4) du ad. (Mus.) leer, solfear
  fr du ad. lire
  en du ad. to read
  port (1) cume, cume (2) terraço

  Gainontzean, ordu asko pasatzen zituen ganbaran, irakurri eta irakurri. [Ordaina zor nizun, Joxemari Urteaga (Elkar, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  irakurri (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:14 pm on 2018/04/04 Permalink | Reply
  Tags: I   

  itsasorratz 

  iz. Itsasontzietako iparrorratza. Itsasorratzak iparrizarrari beti begiratzen dion eran. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  itsasorratz (c. sg. A; Lar, Dv, H), itxasorratz (Añ).

  1. “Brújula” Lar, Añ. “Aguja de marear” Lar. “Caja en que va la aguja de marear, itsas orratzaren tokia” Ib. “(He), boussole. On dit aussi simplement orratz lorsque la méprise n’est pas à craindre” Dv. Haren itsas-orratzak <-ats-> eztu behatuko […] polora baizen. SP Phil 470 (He 477 orratza). Zein baita gure itsas-orratza. Ib. 471 (He 477 itsas <itzaz->-orratza). Itsas-orratzak norte-izarrai beti begiratzen dion eran. AA III 302. Itxasoan itxas-orratza ta norte segura baga dabiltzenak. Añ LoraS 139. Ezekien zein bide jarraittu itxasorratzean (brújula). Echta Jos 271. Itxas-orratza da, erdiko ardatz batian bat eta bestera dabillen bizirik daguala dirudiyen orratz bat. EEs 1917, 136. Ark sortua da itxas-orratza. Auspoa 132, 75 (ap. ELok 30). v. tbn. Itxas-orratz: EEs 1917, 136. GMant LEItz 59.

  2. (Urt I 69, T-L), itxas orratz (V-m ap. Zubk Ond). “Ac[h]arne” Urt I 69. “Orphie, poisson” T-L. “Pez aguja” Zubk Ond 237.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Itsas.) brújula, aguja magnética, compás
  fr iz. (Itsas.) boussole, compas
  en iz. compass
  port iz. (Itsas.) bússola

  Eta itsasoa gehiegi mugitzen zenean, mugitu egiten zen itsasorratza ere, eta ez zuen, orduan, ezertarako balio izaten: iparra galtzen zuen ontziak.  [Loroaren teorema, Denis Guedj / Jon Muñoz (EHU, 2005) (Ereduzko Prosa Gaur)

   

  

  iparrorratiz (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:11 pm on 2018/03/22 Permalink | Reply
  Tags: I   

  inguruabar 

  iz. Zertzelada. Ik. zirkunstantzia 2. Halako kasuetan, inguruabar horiek kontuan harturik, elkarteak erabakiko du bien arteko auzia. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.
  [inguruabar] : zirkunstantzia (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Zuz.) circunstancia
  fr iz. circonstance
  en iz. circumstance
  port iz. circunstância

  Ezagutzen nuen neure oinazea, baina hura arindu zitekeela -nire bizitza alda zitekeela, nire inguruabarrak alda zitezkeela- ez zitzaidan bururatu. [Nire amaren autobiografia, Jamaica Kincaid / Alberto Martinez de la Cuadra (Alberdania-Erein-Igela, 2012)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  inguruabar (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:47 pm on 2018/02/27 Permalink | Reply
  Tags: I   

  izotzaldi 

  iz.  1 iz. Izotza, izotza egitea; izotza egiten duen denbora. Neguko oskarbiek gauetan izotzaldi gaitza dakarte berekin. 2 iz. Irud. Haien arteko izotzaldia urtu zenean. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  izotzaldi. Helada. Edo izotzaldiak edo uzta ugariak zekazten. Or Mi 90. Otzak gauetan izotzaldi gaitza dakarte berekin. Etxde JJ 38. (Fig.). Ekin zion Piaresek iketan, euren arteko izotzaldia ziaro urtu zala aditzera eman nairik. Etxde JJ 278.

  Sinonimoak: iz.

      [izoztea]: izozte, jelate, hormate Ipar., karronte Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. helada (2) iz. (hed.) enemistad; frialdad, indiferencia
  fr iz. gelée
  en iz. frost
  port iz. geada

  Ate-leihoetatik elurra kendu beharra izan zen, pasabide bat ebaki eta maila batzuk egin hamabi orduko izotzaldi batek morrenetako granitoa baino gogorrago bihurtu zuten izotzezko hauts hartatik ateratzeko. [Fantasiazko ipuinak, Guy de Maupassant / Josu Zabaleta (Ibaizabal, 2000))] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  izotzaldi (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:01 pm on 2018/02/25 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 ), I   

  ixtegi 

  iz.  g.er. Ukuilua. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ixtegi, istegi.

  1. Cárcel. v. itxitegi. Gizon talde bat arrestatua Franzesak Baionako Uri barruan istegira sartua zeukala. Izt C 428.

  2. (G-goi, -ei AN-gip), istegi (AN ap. A), isteri (AN-gip ap. A). Ref.: A (istegi, isteri); JMB At (ixtegi). “Corral de ovejas” A. “Pocilga” Ib. “Corral destinado a ordeñar ovejas” JMB At. “Ixteiya eta txerritokiya, cuadra (AN-gip)” M. Lekuona (comunicación personal). Ixtegiako zulotik joan da. Lander (ap. DRA). Ardiak bildu egin bear, esnia kentzeko, ixtegira! Auspoa 97, 19. Istegikoak legarrik… zuririk ez daiela nabartu. Gand Elorri 214. Benta-etxeko saietsean zegon istegi aundi batean. Berron Kijote 53.

  Sinonimoak:iz. g.e.

      [ukuilua]: abeletxe, ganadutegi, itegi, ukuilu, abeltegi Ipar., barruki Ipar., heia Ipar., mandio Ipar., korta Bizk., estrabi zah., establia Ipar. g.e., ezkaratz Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Ipar.) establo, cuadra
  fr iz. (Ipar.) ferme, écurie, étable
  en (1) iz. stable, stall
  port iz. estábulo, estala

  Benta-etxeko saihetsean zegoen ixtegi handi batean.  [Berron Kijote 53. , Orotariko Euskal Hiztegia (mold.)]

  

  ixtegi (Argazkia: guresustraiak.wordpress.com)

   
• 

  Maite 11:24 pm on 2017/12/28 Permalink | Reply
  Tags: I   

  inozente 

  iz. 1 adj./iz. Herr. Errugabea. Errege inozente hark ordaindu behar izan zuen hutsegitea. Inozentearen hiltzaile dena da zinez dohakabea. 2 adj./iz. Herr. Tolesgabea. Pertsona inozenteak engainatzen. inozente egun, inozente-egun Abenduaren 28a, Herodesek Belem herrian bi urtez behetiko haur guztiak hilarazteko eman zuen agindua gogorarazten duena, Espainian eta Hego Amerikan txantxak egiteko eguna izaten dena. Inozente eguna da bere zerua, ziria sartzeko delako jaioa. (Hiztegi Batua)

  INOZENTE ERAGIN (iñu- V-gip). Ref.: Etxba Eib; Elexp Berg. Hacer una inocentada. “Antoniri iñuzente erain dotsat, ahuntzak umiak eittuala esanaz” Elexp Berg. Pentsau eben Iñuzente egunian iñuzente eraittia neskamiorri. Etxba Ibilt 470. Iñuzente eraittia izaten zan, goiz artan oian arrapatzen zanari irizillakin bizkarra berotzia. Ib. 470.

  Sinonimoak: iz.

  [errugabe] : errugabe
  [tolesgabe] : tolesgabe, laño, sinple

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) cime, sommet (2) terrasse
  fr (1) cime, sommet (2) terrasse
  en (1) summit, peak (2) flat roof; balcony
  port (1) cume, cume (2) terraço

  Antoniri iñuzente erain dotsat, ahuntzak umiak eittuala esanaz. [Elexp Berg., Orotariko Euskal Hiztegia]
  

  

  inozente (Argazkia: mesadeactualidad.com)

   
• 

  Maite 9:11 pm on 2017/11/28 Permalink | Reply
  Tags: I   

  itsasmin 

  iz. Itsasoaren nostalgia. 

  Orotariko Euskal Hiztegian

  itsasmin, itxas-min, itxaso-min.

  Pasión, nostalgia (del mar). Itsasminak hartu ninduen; hasi nintzen barneko guzien goiti aurthikitzen, ez nuelarik ur xorta bat bera ahoaren xaharratzeko. Prop 1896, 183. Itxas-miña. “Anhelo de mar”. Laux AB 29. Berezkoa izan du euskaldunak itxaso-miña. SMitx Aranz 229. Legor-barrukaldeetan ezin iraun izango leukee arrantzaleok: itsas-miñak jota, euren izaera ta gogo alaia, illun […] biurtu bagarik. Erkiag Arran 85.

  Sinonimoak: iz.
  

  [itsasmin] : nostalgia 

  Beste hizkuntza batzuetan (OEH eta Google Translate):

  es pasión, nostalgia (del mar)
  fr nostalgie de la mer
  en nostalgia of the sea
  port nostalgia (do mar)

  Berezkoa izan du euskaldunak itsasmina. SMitx Aranz 229.  mold. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  itsasmin (Pixabay, Domeinu Publikoa)