Gaurko hitza

Tagged: T Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Inaki Agirre 8:51 am on 2014/09/28 Permalink | Reply
  Tags: T   

  tiborta 

   iz. Arraunaren muturreko zati mehea, eskuez heltzen zaiona. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Itsas.) empuñadura [del remo]; puño
  fr poignée [de l’aviron]
  en handle (of the oar)
  port empunhadura; punho

  Entzun:
  

  Tiborteari eusten ikasi beharra daukak, Martin, gizon egingo bahaiz behintzat. Baleen berbaroa, E. Jimenez.

  Usaia ukan behar du batek arraunlari izateko, leunduena izanagatik ere tibortaren igurtziak, berriren berriz, baba sortzen baitu, lehertu zartatu odoldu, zauri eginda uzten dizu eskua. [Sua nahi, Mr. Churchil?, Koldo Izagirre (Susa, 2005). Orr.: 215] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  tiborta (FlickrCC, Alberto Varela)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:50 am on 2014/09/26 Permalink | Reply
  Tags: T   

  trenkatu 

  (Ipar.) 1. du ad. Hautsi, ebaki. 2. da/du ad. Nekearen nekez jota geratu. 3. du ad. Hitzak behar bezala ahoskatu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  [erabaki]: erabaki, ebatzi
  [moztu]: moztu, ebaki, hautsi, murriztu, triskilatu, pikatu
  [ebaki]: ebaki, ahoskatu
  [nekatu]: nekatu, unatu, pot egin, ahitu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) cortar, partir, separar (2) pronunciar; articular (3) resolver, decidir (4) agotar(se), cansar(se), fatigar(se)
  fr (1) trancher, couper (2) décider, résoudre
  en (1) summit, peak (2) flat roof; balcony
  port (1) cume, cume (2) terraço

  Entzun:
  

  Dena den, goiz edo berant, arazoa beharko zuen trenkatu. [Hautsi da katea, Toti Mtz. de Lecea / Elena Touyarou (Erein, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Berriz ere ene baitan zerbait trenkatu zen. [Anaiaren azken hitza, Daniel Landart (Elkar, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  -Bego – trenkatu zuen aitak -. [Hiruko, Itxaro Borda (Alberdania, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  trenkatu (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 7:59 am on 2014/09/25 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txingoka 

  adb. Oin bakar baten gainean, txingo. Txingoka ibili.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  txingoka (G-goi, AN-5vill; H (<ch-> V, G)), txinguka (Lar, H (<ch-> V, G)), txinkoka (G-to-bet), xingoka (L-côte; O-SP 224). Ref.: A (txingoka, txinkoka, xingoka); Gte Erd 148.

  A la pata coja. “Xingoka noa, je marche au cloche-pied” O-SP 224. “Coscoxita, juego de muchachos que andan sobre un pie, encogido el otro, txinguka, txingilka ibilli” Lar. “Andar a la coxcojuela” Ib. “À cloche-pied” H (s.v. xingilika). v. xingilika. Batzubek danboliñaren soñuan dantzan, besteak pillotan, palankan […], burumutxika, txingoka, bilinbolaka […], eta beste onelako egikera, gorputzaren azkardade indar ta arintasunari dagozkiotenetan. Izt C 213s.

  Sinonimoak: iz.
  [oin bakar baten gainean] : txingoan, txangika, Ipar. xingilka, intxintxorrean, kisketean, oinka-oinka, trinkitin, xingili, xingilika (UZEIren Sinonimoen Hiztegia, Labayru ikastegia eta Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
  [jokoan] : harribanakoka, harrigorrika, kisketean, koxo-pla, lokarrika, txintxirrika (Labayru ikastegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es  (1) a la pata coja, a la rayuela (Elhuy.); (andar) sobre un pie; (jugar) a la pata coja (Labayru) (2) Jok. (jugar) al truquemé 
  fr fam à cloche-pied
  en hopping, on one foot
  port num pé só

  Entzun:
  

  Barre eutsiezinak puztuta, oilanda bat zirudien, biribil-biribil, hantxe saltoka, txingoka, eskortaren erdian. [Loroaren teorema, Denis Guedj / Jon Muñoz (EHU, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  txingoka (Argazkia: Formfonts, Alan Fraser)

   
• 

  Maite 8:45 am on 2014/07/18 Permalink | Reply
  Tags: T   

  tortika 

  iz. 1. Zerbaiti itsatsita geratzen den zikinkeria, kraka. Ehun urteko tortika zuen lapiko hark ipurdian. 2. Tanua. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak

  [kraka] zetaka, zolda, kraka, uger (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es mugre, pringue, porquería
  fr  crasse
  en grime, dirt, filth, muck
  port sebo

  Entzun:
  

  Maistraren irribarreak, eztitasunez askatu zuen emeki-emeki mesprezuaren tortika nire larruazaletik, eta bidea zabaldu zidan. [Hauts bihurtu zineten, Juan Kruz Igerabide (Alberdania, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  tortika (FlickrCC, Lee Jordan)

   
• 

  Maite 10:41 am on 2014/06/28 Permalink | Reply
  Tags: T   

  tresna-barra 

  INFORM. iz. Antzeko zeregina duten funtzioen ikonoak edo ikurrak dauzkan barra. Normalean menu-barraren azpian egon ohi da, eta pertsonalizatu egin daiteke. (Euskalterm)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es barra de herramientas, barra de símbolos
  fr barre d’outils
  en tool bar, toolbar
  port barra de ferramentas

  Entzun:
  

  Irakasleak Euskalbar tresna-barra jaisteko aholkatu die ikasleei. Horrela, klik batera topatuko dituzte hiztegiak.

  

  tresna-barra (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 7:51 am on 2014/06/27 Permalink | Reply
  Tags: T   

  tiranta 

  iz. Kaxoia.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘tiradera’)

  Sinonimoak: iz.
  [kaxoia] : tireta (BL) – tiranta (BL) – tiradera (g.er.) (Nola erran Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es cajón
  fr tiroir
  en drawer
  port (de mueble) gaveta

  Entzun:
  

  Mugimendu abertzalearen zati batek bakarrik egin zuen proiektu hura bere, eta tiranta zoko batean gelditu zen. [Herri proiektua eraiki, Eneko Bidegain (Arkupean, 2014-06-26)] (Berria.info)

  Emazteen bihotzak sekretuekilako altzari ttipi haiek bezala dira, batzuk besteetan hartuak diren tiranta ttipiz beteak. [Les coeurs des femmes sont comme ces petits meubles à secrets, pleins de tiroirs emboîtés les uns dans les autres] (Nola erran hiztegia)

  Denek bazekiten delako ontzia errientaren mahaiko tiretan ezarria izan zela. [Tous savaient que la boîte en question avait été placée dans le tiroir de la table de l’instituteur] (Nola erran hiztegia)

  

  tiranta (FlickrCC, Nani Puspasari)

   
• 

  Maite 9:45 pm on 2014/06/22 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txintxorta 

  iz. 1. Alde edo leku garaia. 2. ERAIK. Azotea, zabaltza. Etxe guztian ibili ondoren gaindegira igo eta itsasoaren ikusmiran egon ginen. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  txintxorta (V-ger-arr-oroz-gip). Ref.: A; Iz ArOñ (txintxurka).

  “Chicharrón” A. “Restos que quedan al derretir las mantecas” Iz ArOñ. Sg. Baraib RIEV 1907, 351 (s.v. chinchurca) es usado en el cast. de Vitoria y Treviño.

  Sinonimoak: iz.
  [etxearen gainaldea] :  ~ txantxigor, txindor, txintxar, txitxar, xingor (Labayru Ikastegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (B) chicharrón, torrezno
  fr charbon
  en pork rind, crackling
  port torresmo

  Entzun:
  

  Alcorta & Marti Berasategui Lehiaketa Gastronomikoaren Bilboko finalean Goizeko Kabiko Aitor Elola eta Daniel Puelles sukaldariak nagusitu dira ‘Grillean erretako makailao zatia, txintxorta, arandanoen ura eta arroz baltz integralezko gailetakaz’ errezeteagaz.  [Goizeko Kabiko Aitor Elola eta Daniel Puellesek ordezkatuko dabe Bilbo, Bizkaie! (159. zenbakia, 2006-05-12)]
  

  

  txintxorta (Argazkia: Josu Lezameta, @jozulin)