Gaurko hitza

Tagged: T Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:33 am on 2014/12/24 Permalink | Reply
  Tags: T   

  tentu 

  iz. 1. Berezko izaera edo izateko modua; umorea. Tentu onez dabil gaur. 2. Unea, aldia. Tentu txarrean heldu zaizkit diru eske. 3. Sena, norberaren baitakoa. Bere tentuan dago. 4. Zuhurtzia, zuhurtasuna. Tentuz ibil hadi. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [tentu] : 1 zuhurtasun, zuhurtzia, ganora 2 sen, zentzu, izaera, jite, aiurri, tenperamentu 3 jarrera,  tenore, prestaera (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) humor, temple; carácter, disposición (2) [unea] momento, circunstancia, ocasión (3) [tentazioa] tentación, prueba (4) [sena] juicio, sentido, razón (5) [zuhurtzia] prudencia, sensatez
  fr (1) humeur, tempérament (2) [unea] moment, circonstance, occasion (3) [tentazioa] tentation, épreuve (4) [sena] raison, esprit, bon sens (5) [zuhurtzia] prudence, sagesse
  en (1) [aldartea] mood, temper; humour (Br); humor (Am) (2) [unea] moment, time (3) [tentazioa] temptation (4) prudence, caution, care
  port (1) humor; gênio (2) momento, circunstância (3) tentação (4) juízo (5) prudência

  Entzun:
  

  Tentu handiz ibiltzen naiz, inolako tontakeriarik egin gabe. [Hona hemen gu biok, Dorothy Parker / Mirentxu Larrañaga (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  tentu (Gaurko hitza, CC)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 7:57 am on 2014/12/19 Permalink | Reply
  Tags: T   

  tenk 

  1. izond. Egoera teinkatua.  2. interjek. Mugitzen ari den norbaiti gera dadin agintzeko erabiltzen den interjekzioa.
  

  Sinonimoak: iz.
  [tenkatua] : tenkatu, atezu
  [gera dadin agintzeko] : geldi hor!
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) interj. ¡alto!, ¡detente!, ¡para! (2) adb. tirante; tenso, -a
  fr (1) interj. halte ! (2) adb. tendu, -e
  en izond. taut, tense, tight
  port (1) alto! (2) tirante, retesado(a)

  Entzun:
  

  Aurpegiko arrastoak tenk ditu.  [Gerrako pilotu, Antoine Saint-Exupéry / Josu Zabaleta (Alberdania-Elkar, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Tenk! -oihukatu zion polizia-agenteak.

  tenk (Argazkia: froshvocab)

  tenk (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 9:12 pm on 2014/12/12 Permalink | Reply
  Tags: T   

  titipunta 

  iz. 1. Emakumearen bularraren erdiko eskrezentzia zutikorra, bertan amaitzen diren esne-hodiek jariatzen duten esnea edoskitzeko haurrak ahoan hartzen duena. 2. Gizonezkoen eta beste ugaztun arren kideko forma atrofiatua. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [titipunta] : titiburu, titimoko, titimutur (Labayru Ikastegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) pezón (2) tetilla
  fr (1) mamelon (2) tétine
  en [gizakiena] nipple; [animaliena] teat
  port (1) Anat bico do seio, mamilo

  Entzun:

  Ni ados nago Moixekin: titipuntak pentsagai onak dira. Nik ere behin baino gehiagotan buruan ibili ditut Kirk Douglas-en titiburu ikusezinak Spartacus-en (bai eta haren kokotsa ere, maskulino eta oldarkorra, zulo horrekin erdi-erdian, ez Grantena bezala, xarmagarria eta lotsatia); eta maiz oroitu naiz Quentin Dean neska aktore gaztearen titi izugarri puntadunekin, zinez traumatizatu baininduten In the heat of the night filmean. Oroitu, baina ez modu lizunean, modu antropologikoan baizik: akaso niri arraro egiten zaizkidan gorputz horiek, arrotz egiten zaizkidan edertasun kanon horiek, naturalak ziren.  [Titipuntak Pentsagai Onak Dira (Berriz Ere Euskara Batuaren Eta Euskalkien Arteko Fucking Afera Horretaz), Santi Leoné (zuzeu.eus, 2014-12-10)]

  titipunta (Wikimedia Commons)

  titipunta (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 2:02 pm on 2014/11/25 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txantxar 

  iz. MED. Organismoko ehun gogorren lesio ultzerosoa, hortzetakoa bereziki. Hortzetan dentina eta esmaltea hondatu diren tokian gertatzen da.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  1  (V, arc. ap. A). “Arrapiezo, harapo” A, que cita a RS. Txamaratilla andia ta atorra txantxarduna. “Cabezón grande y camisa con arrapiezos”. RS 168.

  2  (V-ger-ple-arr-oroz ap. A; Zam Voc), txantxan (V-gip ap. A), txatxar (V-m ap. A). “Caries. Ardurea artu ezik, gauzarik gogorrenak bere beingoan galduten dira, aginak eurak txantxarrak jaten ditu (V-arr), no cuidándolas, se echan a perder pronto aun las cosas más duras; los mismos dientes los destruye la caries” A. “Txatxarrak jan deustaz matrailagiñik erdiak, neure ardurarik-ezagaitik, la caries me ha comido la mitad de las muelas, […]” Ib. Ta agorik ago atara ezinik / aginak txantxarrak ilak. Azc PB 351.

  3 “(V-gip), cresta de ciertas aves” A.

  4 “Beleño (V-arr). Txantxar-azi, simiente de beleño” A Apend.

  Sinonimoak: iz.

  [kariea]: karie, karies (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es caries
  fr carie
  en tooth decay, cavity
  port cárie

  Entzun:
  

  Txantxarrak jan dizkio haginak.

  

  txantxar (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 7:50 am on 2014/11/12 Permalink | Reply
  Tags: T   

  tantaidi 

  iz. Beren tamaina lortu duten zuhaitz handien baso-masa, baso garaia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  tantaidi (V-m ap. A), tantari (G-goi ap. A), tantaidui (V-gip ap. A), tantadui (V-arr-och ap. A).

  “Arboleda de árboles bravíos” A. Cf. FHV 108n.: “Hay también tantaidui (escrito tau-) en las ordenanzas de Salinas de Léniz (1548)”.  Ereiñik osasuntsu / beti dan azia, / izan dedin Jesusen / gero tantaiduia, / ipinteko dar, dar, dar, / infernu guztia. AB AmaE 180.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es bosque o monte alto; bosque de árboles altoso
  fr futaie
  en high forest, woodland
  port bosque alto

  Entzun:
  

  Holako batzuk ipini behar litzatez Euzkadiko basetxeetako hormetan eta tantaidietako zuhaitzetan anaia denek irakurri daiezen. [Hau mundu arrano hau (1914-1916, 1997] (Euskal Klasikoen Corpusa)

  

  tantaidi (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 7:33 pm on 2014/11/06 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txera 

  1. izond. Ateraldi bizi eta umorezkoetarako etorria. 2. Laztana, fereka. Xera samurrak. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [harrera]: harrera, begitarte Ipar., hartze Ipar., abegi Bizk., batzarre Zub., batzarri Zub., abegor g.e., errezibimendu g.e., hospitalitate g.e., jera Bizk. g.e.

  [maitasunezko fereka edo hitza]: eregu Bizk.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) [abegia] acogida, recibimiento (2) ingenio, agudeza, perspicacia (3) caricia; arrumaco; carantoña (4) halago, agasajo, carantoña (5) cariño, afectividad, amabilidad, afectuosidad
  fr (1) [abegia] accueil, réception (2) [fereka] caresse, cajolerie (3) flatterie, cajolerie, éloge (4) [amultasuna] affection, tendresse
  en (1) [abegia] welcome, reception (2) [fereka] caress (3) [amultsutasuna] affection, love
  port (1) acolhida, recebimento, recepção (2) engenho, acuidade, agudeza, agudez (3) carícia, afago (4) bajulação, agasalho, acolhimento

  Entzun:
  

  Lagunak esan dit inoiz ez duela txera berezirik izan itsasoarekiko eta itsas animaliekiko; txikitan aspertu egiten zela Cousteauren dokumentalak ikusten. [Balearenak, Idurre Eskisabel (Bira, 2014-11-06)] (Berria.eus)

  

  txera (DevianArt CC, LilDash)

   
• 

  Maite 8:00 am on 2014/10/08 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txotxolokeria 

  iz. Txotxoloari dagokion ekintza edo esana.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: Bizk.

  [ergelkeria]: ergelkeria, inozokeria, kaikukeria, kirtenkeria, lelotasun, sanokeria, tontakeria, tontotasun, tutulukeria, txatxukeria, txotxolotasun, zozokeria, zozotasun, menskeria Ipar., pellokeria Ipar., pernandokeria Ipar., lerdokeria Heg., gangarkeria Bizk., kokolokeria Bizk., lelokeria Bizk., tentelkeria Bizk., tetelekeria Ipar./Naf., alukeria beh., inuzentekeria beh., memelokeria beh., ergeltasun g.e., mozolokeria Bizk. g.e., txotxakeria Bizk. g.e (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es estupidez, tontería, simpleza, necedad, frivolidad
  fr sottise, bêtise
  en stupidity, foolishness, dumbness
  port estupidez, burrice, bobeira, simplicidade

  Entzun:
  

  Esan nien garbi (eta esaten dizun zuri ere), nahiko nukeela laurogeitara ailegatu, eta kale nagusian iluntzearen babesean mingain musuak eman gizon bati. Emakumeek, ordea, ez zuten ulertzen. «Mesedez, Goizalde, laurogeitan horrelako txotxolokerietan hasi!?». Neure belaunaldiko adiskide bati jazoera esan eta eman zidan erantzunak utzi ninduen aztoratuago: jabetu zara gizartea laukia dela eta gu borobilak garela? [Laukiak eta borobilak, Goizalde Landabaso (Larrepetit, 2014-10-07 )] (Berria.eus)

  

  txotxolokeria (Gaurko hitza, CC)