Gaurko hitza

Tagged: T Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:52 pm on 2015/05/01 Permalink | Reply
  Tags: T   

  trabailu 

  iz. (Ipar.) (zah.) Lana, nekea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Ipar.

  [lana]: lan, behar Bizk., langile g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) trabajo, fatiga
  fr travail, fatigue
  en work, labour
  port trabalho, fadiga

   

  Aitzitik, orduan behar du permatuago eta enplegatuago, hartaraz gero garaitia bertzek eraman ez diezaion, eta anarterainoko trabailua ere gal ez dezan. [Konpainia noblean, Anjel Lertxundi (Alberdania, 2004), Orr.: 58] (Ereduzko Prosa Gaur)

   

  

  trabailu (Rajarshi MITRA, FlickrCC)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:29 am on 2015/04/24 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txintxosta 

  iz.  Elkarren artean tartekaturik lotzen den ile-multzoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘txirikorda’)

  Sinonimoak: iz. Gip.

  [txirikorda]: txirikorda (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (G) trenza del pelo
  fr tresse
  en (US) braid; (UK) plait
  port trança

  Entzun:

  Neska koskorrak lau urte ditu, panpina bat du eskuetan, amona ilea txirikordatzen ari zaio panpinari. Umearen amak zertan ari diren galdetzen die. «Txintxosta egiten!» atera zaie amona-bilobei batera. Amak ez du, ordea, hitza ezagutzen. «Gure amak hala esaten zion trentzari, ez da ondo esana egongo, baina…», desenkusatu zaio amona. Amak hiztegira jo du; han dago hitza. [Katebegiak, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2015-04-17 )] (Berria.eus)

  

  txintxosta (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 12:09 pm on 2015/04/19 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txibia 

  iz. ZOOL. Dekapodoen ordenako molusku zefalopodoa. Barne-maskorra, 10 garro eta 2 hegats dituen gorputz luzexka du. Ozeano Atlantikoan eta Mediterraneoan bizi da eta arriskuan dagoenean tinta botatzen du. Oso preziatua da sukaldaritzan (Loligo vulgaris). • txibia erraldoi. Architeuthis generokoa da eta 15 m-rainokoa izatera heltzen da.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegia

  txibia (V-ger-gip; FauMar 124), txibi (V-m, AN-gip; Lar, Añ, Izt C 205, Dv (<ch->, que cita el CancB), H (<ch->), Zam Voc), tsibi, xibi, xiri (Lh). Ref.: A (txibi, txibia); AEF 1960, 21; Etxba Eib (txibixia). Etim. Préstamo románico; cf. cast. ant. xibia.

  Jibia; calamar. “Xibia, pescado” Lar y Añ. “Seiche, poisson céphalopode, calmar, encornet” H. “Jibia, pez marino parecido al calamar. Algunos (V-m) llaman así al mismo calamar” A. “Xibi, seiche” Lf GAlm1957, 31. Tanto esta última var. como xiri podrían deberse a una interpretación errónea de la grafía <ch->. Arrantzallea ta txibi bakarra. Zav Fab RIEV 1909, 34. Onetako bota dot saria? / Txibija batgaitik gaba galdu / Eta pozez ez ezer nik apaldu? Mg in Ur PoBasc 65 (v. tbn. txibia en el mismo ej. en Zav Fab RIEV 1909, 34). Tsibiari laster jaten emongo leuskioe orreik. Ag Kr 80. Txibitarako bear dan berun da orratz okertuakaz egiñiko tresnatxu polita. Ib. 103n. Txalupa geldian / txibi-arraintza. Ldi UO 32. Ni, txibia bere xaltxan baiño gozoago ibiltzen naiz orrelako gertaera artean. NEtx LBB 110.

  txibi (Lar > H (<ch->)). “Xibia, xibión, de que usan los plateros es el hueso de la jibia, txibia” Lar. “Os de la seiche” H.

  Sinonimoak: iz.

  [txipiroia]: txipiroi  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Zool.) calamar (Loligo vulgaris)
  fr (Zool.) calmar
  en squid
  port lula, calamar

  Entzun:

  BASAPIKONDO
  KRESALTSUAK

  Inoiz fruitu ondurik ematen ez duten
  itsasertzeko basapikondo kresaltsuetan
  ez dago kasik urtarorik, ezta ere ia-ia sasoirik.
  Neguan hostoak galdurik ere eder
  labarretako eremu ezinezkoetan beti
  eurei esker dira haitzik gaitzenak
  berdez janzten, eurok iluntzen dute
  arrantzaleak zelatzen duen bazterra
  txibien sasoia itzultzen den aldiro.

   [Haragizko amoreak, Omar Nabarro (Susa Poesia, 2001)]
  

  

  txibia (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 2:21 pm on 2015/04/04 Permalink | Reply
  Tags: T   

  troll 

  iz. Interneten erabiltzen den terminoa da iskanbila dibertimendu moduan bultzatzen duena izendatzeko. Trollak eztabaida nahita sustatzen du, parte-hartzaileak haserreraziz eta haien artean zatiketa bultzatuz. Hainbat sofistikazio mailakoak daude, batzuek nortasun aizunak erabiltzen dituztela. Terminoaren erabilera subjektibo samarra bada ere, sarri erabiltzen da Interneteko kulturan. Trollak foroetan, blogetan, wikietan, IRC kanaletan edo sareko edozein txokotan ager daitezke. Trollen aurka borrokatzeko honako leloa esaten da Interneten, kontuan ez hartzeko gomendatzen duena: “ez elikatu trolla” (“Don’t feed the troll”). (Wikipedia)

  Sinonimoak: zirikatzaile

  Beste hizkuntza batzuetan (Wikipedia eta Word Reference hiztegia):

  es trol
  fr troll
  en troll
  port troll

  Entzun:
  

   Batzuetan, trollak oso gogaikarriak izan daitezke.

  

  trol (Wikipedia)

   
• 

  Maite 11:04 pm on 2015/01/30 Permalink | Reply
  Tags: T   

  truxu 

  iz. Euri-erauntsia, euri-jasa.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  truxu, truju, truixu (V ap. A; truiju Mg PAbVoc), truizu.  “Tempestad de lluvia” Mg PAbVoc. “Onek dira euri-truixu ederrak! (V-ger)” A. En Iztueta (C 235) aparece, en una lista de fenómenos naturales, truina, seguramente errata o mala lectura de truiua.  Nos bait jazoten jakee eguraldi euritsu, ta truju gogorrak artuta, etortia ona gaba igarotera. Mg PAb 105. Irrintzaka irradan itxas truju latza. AB AmaE 434. Oñeztu, trumoi, trujuak. Ib. 365. Truizu edo tenpestade <tes-> iños ezagutu ez dirian languak. Canala Jesucristo 90. Truizu edo erauntsi edo zaparrada ederra. A Ezale 1899, 88a. Aizearen atzetik etorri zan truxuak. Ag Kr 195. Truxuaren zaparrada entzun ezkero. Ag G 133. Euri-truixuak botaten ekin eutsan pare bat orduan. Erkiag Arran 164.

  Sinonimoak: iz. Bizk.

  [euri-jasa]: euri-erauntsi, euri-jasa, jasa, uhar Ipar., euri-truxu Bizk., indriska Bizk., idola g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es lluvia fuerte, chaparrón
  fr averse
  en (heavy) downpour
  port aguaceiro, pé-d’água

  Entzun:
  

  Eguraldi euritsu eta truxu gogorrak hartu ditugu. [Hemos tenido tiempos lluviosos y torrenciales.] (5000 Adorez hiztegia)

  Truxuaren zaratak esnatu nau. [Me ha despertado el ruido del chaparrón.] (5000 Adorez hiztegia)

  Bai truxuak egin dituela bart! [¡Vaya chubasco el de esta noche!] (5000 Adorez hiztegia)

  

  truxu (Geograph, CC)

   
• 

  Maite 11:46 am on 2015/01/29 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txintxirrin 

  iz. Haurrentzako jostailua, eragitean txintxarri edo kaskabiloaren antzeko hotsa ateratzen duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘arranbera’)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  txintxirrin (V-ger-m, G, AN-gip, BN-ad ap. A; Zam Voc).

  1. “1.º sonajero; 2.º (BN-ad), cascabel” A. Cf. zintzarri. Umearen txintxirriña paparretik dingilizka baeuko. A BeinB 46. Aurrentzako txintxirrin-iostailua ere berak asmatu omen zuen. Zait Plat 15.

  2. Objeto que tintinea. Gezur-pitxi ta txintxirrin disdiratsuak ere bai ugari: erestun, eskuturreko, belarritako, zintzurreko… Alt LB 80s.

  Sinonimoak: iz.

  [bularreko haurrak jostarazteko gauzakia]: arranbera (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es sonajero
  fr hochet
  en (baby’s) rattle
  port cascabeleira, guizo

  Entzun:
  

  Txintxirrin txiki bat oparitu nion umea jaio zenean.

  

  txintxirrin (Irudia: adworks.pk)

   
• 

  Maite 10:24 am on 2015/01/17 Permalink | Reply
  Tags: T   

  troiar 

  iz. INFORM. Itxuraz inolako kalterik egiten ez duen programa baten barnean ezkutatutako programa kaltegarria. (Euskalterm)

  Wikipedian:

  Troiako zaldi edo troiako konputagailu-sareen arloan bi txandatako erasoaren egitura duen malwarea da. Izena Homeroren olerkiaren arabera eman zitzaion, Troiako gerran eginiko erasoa gogoratuz.

  1. Lehenengoan, Troiako zaldiak, hau da “etsaiaren” programak, sareko defentsak gainditzen ditu.

  1. Bigarrenean, programa gaitzen da eta bere traidore lana egiten hasten da. Lan hau edozer izan daiteke: segurtasun perimetrotik at datuak bidali, informazioa deuseztatu, sistemaren funtzionamendua ez-egonkortu,…

  Babes neurriak hartzea oso zaila da sarbide bezala erabiltzen dena sarea bera edo euskarri ez kontrolatuen (disketeak, segurtasun perimetroaren barnean konektatzen diren eramangarriak…) bitartez baita. Defentsarik onena (sarearen bitartez datozen aplikazioen iragazi hertsi batez gain), erabiltzaileak informatzean datza.

  Sinonimoak: iz.
  [troiar] : Troiako zaldi, troiako (Euskalterm, Wikipedia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es caballo de Troya
  fr cheval de Troie
  en trojan, Trojan horse

  Entzun:
  

  Horregatik, litekeena da programa horretan troiar bat sartu izana, eta erabiltzaileak argazkian klik egitean troiar hori telefonoan sartu izana.  [Nola iritsi ahal izan ziren Deustuko ikasleen telefonoetara? (eitb.eus, 2012/11/29)]
  

  

  troiar (Wikimedia Commons)

  maitego » Sarelarien tartea Amarauna irratsaioan, 15-01-18 is discussing. Toggle Comments