Gaurko hitza

Tagged: T Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 9:35 am on 2012/05/16 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txandal 

  iz. Kirolean aritzeko nahiz eroso ibiltzeko, gorputzera lasaiki lotzen den galtza eta jakaz osatutako jantzi erosoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
  

  es chándal
  fr survêtement
  en sweatsuit

  Gazteak dira, txandala dute jantzia eta kirol poltsa bana daramate eskuan. [Ez da gaua begietara etortzen, Felipe Juaristi (Erein, 2007)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  Gabon hauetan familia bazkarian, Ruper Ordorikaren azken diskoko portada izan dugu hizpide. Harrituta geunden argazkiarekin. Ruper txandalean dago? izan zen gure eztabaida. [Ruper txandalean?, Leire Narbaiza  (Sustatu, 2010-01-13)]

  

  txandal (FlickrCC, Las razones de Cuba)

  Maite and iñigo aranbarri are discussing. Toggle Comments

   
  • 

    iñigo aranbarri 3:16 pm on 2012/05/18 Permalink

    Dena den, ez da urruti eguna Euskaltzaindiak onartu beharko duena vulgo TXANDARRA, gazte euskaldunen PISTINA bezalaxe…

  • 

    Maite 10:10 am on 2012/05/19 Permalink

    Halaxe da, Iñigo! A ze barreak egin genituen Twitterren ‘txandarra’ aldaeraren kontura! Erabat orokortuta dago, egia esateko. Mila esker iruzkinagatik! 🙂

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 8:00 am on 2012/04/25 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txikot 

  iz. (Heg.) ITSAS. Soka-muturra edo soka-puska motza.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. soka

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
  

  es soga, cabo [cuerda gruesa]
  fr cordage
  en rope, cable

  Txikot horren mutur bat, beste txikotekoak bezala, lehorrean zen artean, eta bigarren txikot-muturra ontzian bertan loturik zeukaten, handixe tira egiteko egokieran. [Sukar ustelaren urtea, Edorta Jimenez (Txalaparta, 2004)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  txikot (FlickrCC,

  Maite, Asier Sarasua, and garagarra are discussing. Toggle Comments

   
  • 

    garagarra 9:14 am on 2012/04/25 Permalink

    Esapidea: Txikotean (eraman…) Umean bizkargainean eramateko modua da, iztar biak sorbalda gainetik aurrealdera pasata dituela; elefante baten gainean eserita balihoa bezala, alegia. Jataben ikasia.

  • 

    Asier Sarasua 3:34 pm on 2012/04/25 Permalink

    Beti harritu nau hitz honek “Bizkaiera” marka daramala ikusteak (Hiztegi Batuan). Gutxienez Zarautzeraino erabiltzen da (Gipuzkoa erdian, beraz). Baina tira, “Bizk” marka horren ugaritasunaz sarri hitz egin izan da…

  • 

    Maite 9:03 am on 2012/04/26 Permalink

    @garagarra Ze polita! Ez nuen ezagutzen. Nik erdarakada bat erabili izan dut horretarako: ‘aburritxikos’ eramatea edo. Mila aldiz politagoa da txikotean eraman. 🙂
    @asarasua Ba, hitza prestatzen ari nintzela Orotarikoan begiratu nuen eta han aipatzen ditu toki gehiago. Eskerrak! txikot (V, G-bet), txikote (AN-gip)

    Mila esker!

• 

  Maite 8:00 am on 2012/02/19 Permalink | Reply
  Tags: T   

  tximino 

  iz. ZOOL. Hominidoak ez beste primateen izen arrunta, bereziki antropoideoen subordenakoena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
  

   
• 

  Maite 7:39 am on 2012/02/06 Permalink | Reply
  Tags: T   

  tartarikan 

  Adlag. Berriketan, hitz eta hitz. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: adlag. Ipar.
  [berriketan] berriketan, ele-meleka, hitz eta pitz, kalakan, hizka-mizka Ipar., tartarika Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
  

  es charlando
  fr bavardant, conversant
  en chatting, talking

  Halere, arroz-esnez beteriko bigarren ontzia mahai gainean jarri eta tartarikan jarraitu zuten, gustura asko gainera. [Korapiloak, Jasone Osoro (Elkar, 1997)] (Ereduzko Prosa Gaur, moldatua)

  

  tartarikan (FlickrCC, Adultos Mayores)

  Maite and ibai are discussing. Toggle Comments

   
  • 

    ibai 10:40 am on 2012/02/07 Permalink

    “tartarrean” ere entzun izan det hor zehar

  • 

    Maite 4:38 pm on 2012/02/11 Permalink

    Tartarrean oraindik politagoa iruditzen zait… Mila esker, ekarpenagatik! 🙂

• 

  Maite 9:07 am on 2012/01/30 Permalink | Reply
  Tags: T   

  tobera 

  iz. 1. Euskal musika–tresna. Bi lagunen artean airean edukitzen den metalezko palanka edo hodia da, bi jotzailek, bakoitzak metalezko bina hagatxo dituela, kolpatuz jotzen dena. Eztei aurretik mutil-taldeak senargaiaren etxe aurrean koplak kantatuz jotzen zen. 2. (B) Kalapatxa. 3. (Ipar.) Tobera–mustra. 4. AERON. Erreakziozko motore baten atzealdean den kono-formako atala, motoretik irteten diren gasek beren bolumena handitu eta hegazkina bultzatzeko behar den energia zinetikoa lortzeko funtzioa duena. 5. TEKNOL. Metalurgiako labeetan aire beroa edo oxigenoa sartzen diren tutua. Tutu honek pareta bikoitza du eta bertatik hozteko ura iragaten da. • tobera-mustra. (Ipar.) Xaribari paradak. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  [galarrotsak] pl. galarrots pl.
  [kobaina] kalapatxa, kobain Zub.
  

  Wikipedian:
  

  Tobera bi lagunen artean airean edukiz jotzen den euskal musika tresna da, txalapartaren antzerakoa. Metro eta erdi luzerako burdinezko palanka edo hodi batek osatzen du eskuarki. Berau jotzeko metalezko 30 zentimetro luzeko lau haga erabili ohi dira, bat esku banatan.

  Palanka joaldiarekin tartekatuz, bertsolariak koplak kantatzen ditu, bai toberaren bertso propio zaharrak, bai saio horretarako prestatutakoak edo bat-batekoak. Festa-giroan jotzen da, ezteietan nagusiki edo “karobi ezteiatan”

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
  

  es (1) (Euskal Herriko musika-instrumentua tobera) tobera (2) (errotakoa) tolva (3) (Aeron./Teknol.) tobera
  fr (Euskal Herriko musika-instrumentua tobera) instrument, sérénade, charivari
  en (Euskal Herriko musika-instrumentua tobera) a Basque instrument made of a steel rod which is suspended on either end by ropes and which is played by four small iron bars

  Usario horri jarraiki, esan liteke euskarak tobera etxekotu duela, irudi geometriko hori nonahi (burniola, karobi, errota) ageri dela ere, eta lanbide horien inguruko festa-grinak eraginik edo, hortik atera zela gero tobera hitza, inbutu gisako musika tresnaren batez (toberaz) lagunduriko koplagintza xelebrea izendatzeko. [Trapuan pupua, Patziku Perurena (Erein, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Lagunak ez ziren bibaka hasi lehen bezala, inor ez zen Metxarengana etorri zorionka, inor ez zitzaion eskaini gauzak biltzeko, eta gauean tobera jotzeko gogoa ere joana zitzaien. [Agirre zaharraren kartzelaldi berriak, Koldo Izagirre (Elkar, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  tobera (CC, Herri Musikaren Txokoa)

   
• 

  Maite 9:52 am on 2012/01/24 Permalink | Reply
  Tags: T   

  tortola 

  iz. (kolok). ANAT. Emeen sexu-organoen kanpoaldea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa eta Labayru Ikastegia)

  Sinonimoak: iz.
  alu, atorra, potxor, sagu, sator, tutu, motxin (Labayru Ikastegia eta Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
  

  es vulva, miembro genital femenino.
  fr vulve
  en vulva

  Berarengana erakarri ninduen, izterrak neureen artean jarriz, eta han hasi zen tortola igurzten nire eskuineko belaun tolestuaren kontra; belaun hartan zaldiaren zera irudikatuz, nonbait. [Ogi hutsa, Mohamed Xukri / Arantzazu Royo (Igela, 2010)] (Ereduzko Prosa Dinamikotik hartua eta moldatua. Jatorrizkoan motxin hitza agertzen da, tortola hitzaren ordez).

  

  tortola (Irudia: Gustave Courbert, L'Origine du monde. Wikipedia.org)

   
• 

  Maite 10:34 am on 2012/01/23 Permalink | Reply
  Tags: T   

  turbustu 

  du ad. (Z) Uhertu, arretu. Kolorea ilundu, arre bihurtu.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad. Zub.
  [uhertu] arretu, uhertu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  turbustu (th- H (S); thürbüstü Sc ap. A Dv).

  1. “Troubler un liquide” Dv. “Enturbiarse los líquidos” A. Hire igialdi batek itxasuak nahasten eta thürbüsten. Chaho AztiB 9. Banoazu edatez / hogei urhatsez / zu baino beherago [errekan], / eta zure edaria, / segurki duzu egia / eztit niholere thurbusten. “Je ne puis troubler sa boisson”. Arch Fab 89. Begiak thürbüsten, […] elhiak nahasten, izerdi hotzaz bustatzen ta gizona deuserezten [dü lotsak]. Egiat 249. (Part. en función de adj.). Gau oskarbietan, / igelak eta nik / dugu bakarrik maitatzen! / iturri turbustua. Azurm HitzB 56.

  2. (thürbüstü Sc ap. A; Gèze). “Thürbüstü, troubler” Gèze. “Turbar conciencias” A. Arrazoin naturala, pasionez eta bizioez uhertua eta thurbustua eztena. Ax (ed. 1864), 318. Bena gisa hortan eta berheziki gizonen bizia llabürtüz geroz, aisa thürbüsten eta galtzen ahal ziren egia güziak. Ip EgErr 360.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
  

  es enturbiar(se)
  fr (se) troubler, (s’)obscurcir, devenir confus, -e
  en to become turbid/muddy/murky

  Kontserbatzaileentzat herria berez erlijioso, erregezale, etc., etc. da, ur bare gardena, haren izpiritua “besteak” turbusten du. [Espainiaren arimaz, Joxe Azurmendi (Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)