iz. ZOOL. Muszikapidoen familiako hegazti paseriformea, 16 cm-rainokoa eta lumaje arre-grisaxka, gorputz liraina eta moko zuzen eta fina duena. Intsektiboroa da, eskualde mediterranearrean bizi da eta kantari ona da (Luscinia megarhynchos). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
iz. 1. Hainbat eraikinen aurrean egoten den espazio estaligabe eta gehienetan arkupez inguratua. Eliz atarira irten dira hizketan aritzeko. 2. Zerbaiten aurreko uneak, hasiera edo sarrera. Neguaren atarian gaude. Liburuaren atariko hitzak. 3. Agente jakin baten efektuak nabaritzen hasten direneko balioa. 4. (zah.) Atea, ate-ingurua. Gezurra nesan Getarian, ni etxean eta hura atarian (esr. zah.). 5. ANAT. Ik. bestibulu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak:Â iz.
[atea eta ate-ingurua] zah. alartze, atalarri, atalburu, atalondo, ateburu, atondo, atalase Ipar.
[ataurrea] bebarru, ezkaratz, portale, apiriku Ipar., korrale Ipar., atarte Bizk., larrain Bizk., ataurre g.e., basakurte Ipar. g.e., ateta Bizk. g.e., eskepe Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) cercanÃas de la puerta; entrada; pórtico, atrio; portal, zaguán (2) entrada, comienzo, introducción; presentación (3) umbral (4) portal (5) vestÃbulo
fr (1) parvis, entrée, seuil, porche, vestibule (2) entrée, début, introduction, présentation
en (1) doorway; entrance (hall); hall (2) (hasiera, sarrera) entry, start (3) threshold (4) (Inform.) portal
port (1) saguão, vestÃbulo; portal, pórtico (2) introdução (3) soleira (4) vestÃbulo
Atarian atezaina ezagutu nuen, bertze bi-hiru emazteki gehiagorekin ttur-ttur. [Rock’n’roll, Aingeru Epaltza (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)
du ad. (Ipar.) 1. Erronka egin. 2. Mehatxatu. Infernu beraz dixidatzen gaitu, zeru bera agintzen digu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Orotariko Euskal Hiztegian
dixidatu (SP ® Chaho, Urt V 434), disidatu (L-ain ap. A), ditxidatu (Lar), dexidatu (Chaho), desidatu (Sc ap. Lrq).
Sinonimoak: ad. Ipar. zah.
[erronka egin] desafio egin, desafioa bota, erronka bota Heg., erronka egin Heg., erronka jo Heg., desafiatu beh., ahaikatu g.e., aupadatu g.e., axut egin g.e.
[mehatxatu] keinatu, mehatxatu, mehatxu egin, zemaitu, larderiatu Ipar., zemai egin g.e., makatu Ipar. g.e., amenazatu Heg. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) desafiar (2) amenazar
fr (1) défier (2) menacer
en (1) to challenge (2) to threaten
port (1) desafiar (2) ameaçar
Liburu xume hunek irakhasiko derautzu zer egin behar duzun zure aldetik, noiz dixidatu eta akometatu behar tutzun zure etsaiak, noiz buruz buru hekin kontra iarri, noiz itzuli eta ihesi ioan behar zaiskoten. [Gudu espirituala, Silvain Pouvreau (1665)] (Klasikoen Gordailua)
dixidatu (FlickrCC, subtle_3106)
Euskararen alde bi urtez behin AEK-k antolatzen duen herri–ekintza. Helduak euskalduntzeko edota euskaraz alfabetatzeko mugimendua sustatzea da helburua, AEKren ahalegina ezagutaraztearekin eta horretarako dirua biltzearekin batera. Barruan mezua duen lekukoa eskutan eramanez, herriz herri Euskal Herriaren itzulia etengabeko lasterraldian egiten da; eskuz esku aldatuz doa lekukoa eta nahi duten guztiek hartzen dute parte. 9 egun inguruko lasterraldiaren ondoren, helburuko herrian jaialdia egiten da. Lehenengo Korrika 1981ean izan zen. [Korrika]
adb. (G) 1. Oinez eta jauziak emanez (oin bat lurrean jarri baino lehen bestea altxatuz) abiadura handian ibiliz. Korrika egin, hasi, joan, ibili. Korrika-apustua. 2. Azkar, bizkor. Hau ezin da korrika eta presaka bukatu. • KORRIKA BATEAN. Lasterka batean. Korrika batean joan zaitez hori erostera. [korrika]
(Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak:Â
korrika adond. Gip.
[arineketan] antxintxika, arineketan, arrapaladan, harramazkan, harrapaka, itsumustuan, lasterka, lasterrean, tarrapataka, tarrapatan, lasterrez Ipar., abespeluan Bizk., galopan Bizk., karraderan Bizk., karraka Bizk., takarraran Bizk., harrapazka G-N, arrapastaka g.e., arrapataka g.e., destajuan g.e., arrapatakan Bizk. g.e.
korrika iz.
[laster] antxintxiketa, arineketa, laster, lasterka, lasterketa, arrapalada Bizk., lasterkada Gip. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) corriendo (2) rápidamente, con rapidez, rápido, a toda prisa
fr (1) en courant (2) vite, Ã toute vitesse
en (1) running (2) fast, with/in haste
port (1) corriendo (2) a toda a pressa
Martin Ugalde kultur parketik abiatuko da 18. Korrika, gaur arratsaldean; euskalgintzan ari diren beharginek eramango dute lekukoa. [Lehen pausoa, amets batetik (Berria.info, 2013-03-14)]
Jendea ezker-eskuin pasatzen zitzaion ondotik, eta bera ere korrika atera zen. [Riomundo, Jon Maia (Txalaparta, 2005)]
iz. (B) 1. Amaia, azkena. 2. Ik. goren. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: iz. Bizk. zah.
[amaia] akabaila, azken, azkentze, bukaera, bururapen, hondartze, urrentze, akabu Bizk., amai Bizk., amaiera Bizk., hondar Ipar./Naf., akabera beh., azkenki g.e. pl., fin zah., erremate Heg. beh., akabantza Ipar. g.e., kabu Heg. zah., araurren Gip. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es lÃmite, fin, término
fr limite, fin
en limit, end, finish
port limite, fim
Ibai au jaiotzen da Segurako Erriaren mugapean Araia-mendian, Gipuzkoaren guenean, eta Arabako Probinziaren gertuan.[Iztueta, Juan Ignazio: Gipuzkoako probintziaren kondaira (Klasikoen gordailua)]
guen (FlickrCC, El Bichólogo Errante)
iz. Leku ezkutua edo bazterra. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Orotariko Euskal Hiztegian:
zurkulu (V ap. A; Mg PAbVoc, Izt 46r, H (V)), zirkilu (V-ger-ple-oroz-m-gip, G-to ap. A; Aq 377 (G); -illu H (que cita a Iztueta)), zurkulo, zurkuilu (-ullu H; -uillu A). Recoveco, rincón, escondrijo.
Sinonimoak: iz. Bizk.
[zokoa] bazter, okelu, zoko, zokogune, zokolu Ipar., zoko-moko Ipar., okoilu Bizk., zokondo Bizk., xoko Ipar. adkor., txoko Heg. adkor. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
[bazterra] bazter, gordeleku (Labayru Ikastegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es rincón, sucucho; escondrijo, agujero
fr coin, recoin; cachette, trou
en corner; hiding place, hideout, hole
port canto; esconderijo, buraco, furo
Zurkulu ilun batean gorderik zegoen saria.
zurkulu (FlickrCC, Dendroica cerulea)
izond. Arlotea, zarpaila. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: izond.
[arlote] arlote, zarpail (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
[nagitsu] nagitsu, sor, geldo, soraio (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es abandonado, -a; desaliñado, -a; indolente
fr négligé(e)
en scruffy, untidy
port desalinhado(a)
Farras gizagaixo batzuk kalean ikusi eta etxera gonbidatu zituen.
Reply