Gaurko hitza

Updates from Inaki Agirre Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Inaki Agirre 7:05 am on 2014/04/29 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  ugatz 

  iz. 1 Ugaztun emeen guruin esne-jariatzailea. (Jarraitu irakurtzen…) 2. ZOOL. Falkonidoen ordenako hegazti falkoniformea, sai arrearen antzeko tamainakoa, baina lirainagoa eta isats erronboidala duena. Haratustelez eta animalia biziez elikatzen da. Pirinioetan bizi da eta desagertzeko arriskuan dago (Gypaetus barbatus). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [ugaztun-emeen titia]: bular, titi (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [ugatz] 1 errape. 2 titi, bular. 3 kolko, bular. 4 titi-esne (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Collins eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) (Anat.) mama, glándula mamaria (2) (Zool.) quebrantahuesos (Gypaetus barbatus)
  fr (1) mamelle, sein, téton (2) orfraie [ƆrfrƐ], Zool gypaète m
  en (1) [bularra] breast; [errapea] udder (2) SM INV bearded vulture
  port (1) (Anat.) mama(2) m inv (ave) brita-ossos m inv

  Entzun:
  

  Zintzilik sentitzen nituen ugatzak, astun eta mingarri [Ahardikeriak, Marie Darrieussecq / Joxan Elosegi (Alberdania, 2004) Orr.: 66] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Beste garai batzuk ziren, Organbidexkara joaten zirenekoak, ornitologia-behaketak egitera, lehen ugatz-alea ikusi zuenekoak, Organbidexkako etxolan zebilen Normandiako ornitologo bati galtzerdi izerditu bat eman zionekoak, ornitologoak adiskidetasun-frogatzat eman zion aspaldi luzean garbitu gabeko ile-xorta baten truke.  [Erretzaileen eremua, Jon Alonso (Susa, 2006) Orr. 131] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Azkenik, hegazti eta txori koloretsuen endak, gabiraiek, ugatzek etaitsas uhin gazietan jan eta bizi bila diharduten uherroiek, beste noiznahai oso hots bestelakoak jaulkitzen dituzte, janagatik burrukan eta harrapakiagatik teman dabiltzanaren aldean; beste batzuek, sasoiaren arabera, euren ahots erlatsaren kantuak aldatu egiten dituzte, halanola bele txikien enda zaharrak edo bele aldrek ura eta […] [Gauzen izaeraz, Lukrezio / Xabier Amuriza (Klasikoak, 2001) Orr.: 367] (Ereduzko Prosa Gaur)

  ugatz (FlickrCC, Seins de pierre…)

  ugatz (FlickrCC, arpian)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Inaki Agirre 9:28 am on 2014/04/19 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  haizealde 

  iz. 1 Toki jakin batean, haizeak jotzen duen aldea.  2. Haize-begi.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa eta 5000 Hiztegia)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  haizealde (Dv), aizalde (a- V, G, ap. A; Lar, Izt VocC).

  1. Lado del viento, barlovento. “Barlovento” Lar y A. “Côté vers lequel souffle le vent” Dv. En Izt VocC se lee: “Aizaldea, sotavento”, sin duda errata por ‘barlovento’.

  2. Punto cardinal. Eta lau aize aldetatik bilduko dittuzte bere aukeratuak zeru goienekotatik azken ondarrerañokoak (Mt 24, 31).

  Sinonimoak: iz.
  [haize-begi] : haize-begi  (Adorez 5000 Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Euskalterm eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) lado por donde sopla viento. (2) (Itsas.) barlovento
  fr (1) côté du vent (2) (Itsas.) au vent, lof
  en (1) the side from which the wind blows (2) (Itsas.) windward
  port (1) lado por onde sopra vento (2) (Náut.) barlavento

  Entzun:
  

  Ahalik eta hondar busti gehien hartu eta palakadak botatzen genituen haizaldera. [Urregilearen orduak, Pako Aristi (Erein, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Haizealdetik zetorren txalupa. (Elhuyar hiztegia)

  

  haizelade (FlickrCC, Dick Pountain)

   
• 

  Inaki Agirre 8:20 am on 2014/04/12 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  itzuri 

  1. da/zaio ad. Norbaiten edo zerbaiten eskuetatik edo mendetik, edo loturik dagoen toki batetik, askatu eta ihes egin; arriskua edo nolabaiteko kaltea eragin dezakeen zerbait saihestu.  2. zaio ad. Zerbait oharkabean egin. • ITZURI IBILI, JOAN. Ihes ibili, joan.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad.
  [ihes egin] : eskapatu, hanka egin, ihes egin, ihesari eman, ihesari lotu Ipar., ihes izan g.e., ihesi g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da ad. escapar(se), huir, evadirse, salvarse (2) zaio ad. escaparse, decir algo por descuido
  fr (1) da ad. (s’)échapper, fuir, s’enfuir (2) zaio ad. échapper
  en (1) da ad. to escape, to avoid, to keep away from sth (2) zaio ad. [nahigabe esan] to let slip sth; to come out
  port (1) fugir, escapar(-se), evadir-se (2) dizer algo por acaso, escapulir

  Entzun:
  

  Kontatu zigun ezen konde frantses batek kontatu ziola, Frantziako eta Espainiako errege-infantak ezkondu ziren egun berean, hain zuzen ere, nola behin batean arrain-saltzaile baten saskitik itzuri zen karramarro bat, eta nola senar-emazte batzuen kakontzian ezkutatu zen; eta iritsi zen gaua, etorri zitzaion emaztekiari kaka egiteko gogoa, joan zen aulkirat, paratu zen aulkiaren gainean, hasi zen bere egitekoa egiten… eta bat-batean, ai!, oihuka eta oihuka […] [Lur bat haratago, Joan Mari Irigoien (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Hitz hori, huts hori itzuri zait. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Erdararen itzuri dabilela. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Bakar bat itzuri zen sarraski hartatik. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Nola itzuriko natzaio Jainkoaren punimenduari. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  

  itzuri (FlickrCC, Toni)

   
• 

  Inaki Agirre 6:59 am on 2014/03/07 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gabizain 

  iz. ITSAS. Gabian dagoen marinela, gabikoa.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [gabizain] : gabiko (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, CILF Base de terminologie eta Word Reference hiztegiak):

  es (Itsas.) gaviero
  fr gabier
  en topman, mastman

  Entzun:
  

  Aingura goratzeko agindua aditu zuenean, berriz, azkeneko begiratu bat egin zidan, eta alde joan zen, mastan gora, gabizain zereginera.  [Sukar ustelaren urtea, Edorta Jimenez (Txalaparta, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

   
• 

  Inaki Agirre 9:57 am on 2014/02/22 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bazpi 

  iz. Zorriak ile artean jartzen dituen arrautzetako bakoitza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  bazpi (Añ (V) > A), baspi (V-oroz-arr-ple ap. A; Mic, Añ), pazpi (V-oroz-ple ap. A).

  Liendre. v. bartz.

  Sinonimoak: iz.
  [bazpi] : e. bartz (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es liendre, huevo de piojo
  fr lente
  en nit [of a louse]
  port lêndea

  Entzun:
  

  BAT MATXIN PARRAT

  Bat: Matxin Parrat.
  Bi: Mitxel Eperdi.
  Hiru: Kolko bete diru.
  Lau: lko melau.
  Bost: Koxkotean koxt.
  Sei: korta bete behi.
  Zazpi: Buru bete bazpi.
  Zortzi: Katilu bete zorri.
  Bederatzi: Katuaren narrua eratzi.
  Hamar: mar-mar

  Bat Matxin Parrat, Oskorri

  

  bazpi (FlickrCC, Gilles San Martin)

   
• 

  Inaki Agirre 8:47 am on 2014/02/07 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  azantz 

  iz. 1. (Ipar.) Hotsa. 2. (GN) Ahalegina. • azantz-egile. 1. Zalapartaria. 2. Gauez zarata eginez etxeko lasaitasuna galarazten duen iratxoa.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Ipar.
  [hotsa] : hots, soinu, zarata, haro Ipar., harrabots Ipar., zarraparra Bizk., asots Naf., ereta Naf., herots Zub., arrada g.e., ospe Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) ruido, rumor, sonido [azantz-egile: 1. alborotador, -a 2. (Mit.) duende que turba la paz de las casa con ruidos nocturnos]
  fr bruit en général
  en noise
  port ruído, barulho

  Entzun:
  

  Abokatuaren arnasaren azantza asmatikoak besterik ez zuen isiltasuna urratzen. [Twist, Harkaitz Cano (Susa, 2011)]
  

  Zola hori ez zedin higa, itzatzen zioten gomazko tira bat edo berdin dozena bat itze; bigarren kasuan, zaldi ferratu batek bezainbat azantz edo arrabots egiten zuten Luzaideko karrikan ibiltzean.[Luzaiden gaindi, Angel Aintziburu / Jean Baptiste Etxarren (Elkarlanean, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Geroztik, ostatura bertze hiru lagun sartu dira, xutik daude eta nahiko azantz egile handiak dira, irri zafla ozenak botatzen dituzte noiz nahi.  [Anbroxio, Eneko Bidegain (Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  azantz (FlickrCC, Olivier Bataille)

   
• 

  Inaki Agirre 8:01 am on 2013/10/11 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  guruin 

  iz. BIOL. Barne-jarioko edo iraizketarako substantzien elaborazioan espezializatutako zelula edo honelako zelulez osatutako multzoa. Jarraitu irakurtzen…  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [glandula] : glandula (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Anat.) glándula
  fr glande
  en gland
  port glândula

  Entzun:
  

  Descartesek errana egia bada, badirudi ezen gorputz osoa dela arimaren egoitza, eta garuna – edo garunaren erdiko guruina, zehatzago – egoitza horren gelarik inportantena, nondik giharretarat eta organoetarat hedatzen baitira sareak osatzen dituzten hodi tipi batzuk – nerbioak -, zeinek beren baitan eta beren barrenean animalien spiritu-en airea edo haize mehea gordetzen duten, eta zeinek odolaren osagairik mehe-enarekin bat egiten duten. [Lur bat haratago, Joan Mari Irigoien (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Dolmancé: Hara bada! Ikusten duzunez, Eugeni, masturbaldi baten ondoren, hazi-guruinak handitu egiten dira eta azkenean likido bat isurtzen dute; isurketa honek zoramenik eztienera eramaten du emakumea. [Filosofia apaingelan, Sade / Juan Martin Elexpuru / Bego Montorio (Txalaparta, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  guruin (FlickrCC, Pablo Monteagudo)