Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:52 pm on 2019/06/05 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  mintxo 

  iz.  Soinuduna.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 mintxo.

  1. (Adj.). Sonoro. Berropeko txilinta-otsa mintxoa ixiltzen da. Or Mi 105. Zure musika mintxo / barrenagoko orri. “Más sonora y profunda”. Or BM 44. Mutillen bati, lênik ez bazun / bear aiña zorabio, / marru mintxo ark belarrietan / furrunda gaizto dagio. “Ruido ensordecedor”. Or Eus 397. Auteman betza irakurleak 4, 5, 8garren ahapaldiak, bereiziki mintxoak. “Especialmente musicales”. Or in Gazt MusIx 50.

  2. (Sust.). Sonoridad. Negar-iturri diran begiak apurtxu bat argitu, eta illeta-kanpai diran mingaiñak euren soiñu ta mintxoa ots alai gozo biurturik. Erkiag Arran 114. Alare ikus bedi, zoruntasun-belardi urbiltzen zaio mintxoan [iatorrizkoari], bi n, l bat eta r baititu onek ere. Or in Gazt MusIx 52.

  2 mintxo. “Agrete” Lar.

  Sinonimoak: izond. Naf.

      [ozena]: ozen (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. (batez ere GN) sonoro, -a, agudo, -a
  fr
  en
  port

  Eta naiz-ta txorieme batzuk isilak izan, mintxogabeak izan, arrak, txoriaita daitekeanak zoragarrizko txintak eta xorrotxio txarmantak jo oi ditu. [Arranegi, Eusebio Erkiaga, 1958)] (Euskal Klasikoen Corpusa)

  

  mintxo (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:49 pm on 2019/06/04 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  txaranda 

  iz. Bizk. Zah. Eskuko hatz txikia. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  txaranda 1. “(V-m), sala que ordinariamente destinan los aldeanos para secar el maíz, trigo; es distinta del granero” A. ||  txaranda 2. “(G-goi), lelo, sinsorgo, imbécil” A.

  Sinonimoak: iz.
  

  [txaranda] : ergel, tentel, lelo, txepel, babo, memelo, inozo, tonto

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. secadero de maíz, trigo (2) izond. atontado, -a, alelado, -a, lelo, -a, turulato, -a, zopenco, -a, lerdo, -a, embobado, -a, tonto, -a
  fr (1) iz. séchoir à maïs, blé (2) étourdi, distrait, bête, lent d’esprit
  en (1) iz. corn dryer (2) absentminded, dummy, dumbass, moron
  port (1) iz. secador de milho (2) abestalhado(a), lerdo(a)

  Saldua!, malgorra!, txaranda!  [Zorion perfektua, Anjel Lertxundi (Alberdania, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  txaranda (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 8:28 pm on 2019/06/03 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  txirrindula 

  iz. Bizikleta. 

  Orotariko Euskal Hiztegian

  txirrindula. Bicicleta. Txirrindulan etorri naiz oraintsu: aisa egiten da orrela lau kilometrotako bidea. Txill Let 54.

  Sinonimoak: iz.

      [txirringa]: txirrindu, txirringa, pirripita Ipar., txirringuts Bizk. g.e.
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. bicicleta
  fr iz. bicyclette
  en iz. bicycle
  port iz. bicicleta

  Deliberatu genuen txirrindulak alokatzea.  [Biribilgune, Katixa Dolhare-Zaldunbide, Elkar, 2014] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  txirrindula (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:22 pm on 2019/06/02 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  eskudel 

  iz. Balkoi, baranda, zubi, zurubi eta kidekoen ertza babesten duen hesi modukoa. Zurubiaren burdinazko eskudelari helduta. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  eskudel (V-oroz-arr-arrig-ple ap. A). Barandilla; pasamanos. Eskudel gain etzanik, / ametsetan sorgor. Zait Gold 30. Bein baño geiagotan atzitu dut eskuaz burnizko eskudela. Txill Let 132. Faruko eskudelatik (barandilla) ikuskizuna guzizkoa da. Etxde Itxas 117.

  Sinonimoak: iz.

      [baranda]: baranda (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. barandilla; pasamano, pasamanos, barandal
  fr iz. rampe, balustrade [d’escalier]
  en iz. banister
  port iz. grade

  Behin baino gehiagotan atzitu dut eskudela. (Hiztegi Batua)

  

  eskudel (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:45 pm on 2019/06/01 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  arigune 

  iz. #Euskaraldia.ren bigarren olatuan, 2020.urtean, belarriprestak eta ahobiziak euskaraz lasai aritzeko gune babestuak edota erakundeek (elkarteek, enpresek, etab) herritarren hizkuntza hautua errazteko bultzatuko dituzten guneak. Ez dago oraindaino hiztegietan jasoa.
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es arigune; euskaródromo, zona franca del euskera
  fr arigune; zone franche de la langue basque
  en arigune; free zone of the Basque language
  port arigune; zona franca da língua basca

  Euskaraldiaren 2. edizioan, ARIguneak garrantzitsuak izango dira.

  

  arigune (Argazkia: @euskaraldia)

   
• 

  Maite 8:25 pm on 2019/05/30 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  lastargi 

  iz. Lasto sorta edo azao batez eginiko zuzia. Orduantxe hasi ziren alde orotarik lastargiak pizten. Lastargi sua. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  lastargi (AN-larr, L, BN, S), lasto-argi. Ref.: A; Lh; Asp Leiz.

  “Antorcha” A. “Antorcha de manojo de paja de trigo” Asp Leiz. v. lastazao. Orduantxe, alde orotarik hasi ziren lastargiak phizten. Prop 1898, 248. Bere lastargiz lurrari urre-kolorea ematen. Or Mi 109. Gizalde aundi bat krisellu ta lastargi ta ezpata ta makillekin. Ir YKBiz 470. Negu gorrian lastargiekin / ala zimeltzen txerria. “Con fajos de paja”. Or Eus 390 (v. tbn. 137). Lasto-argiak eskuan, bazoazin oro elizarat. Barb Piar II 155. Zuzi, lastargi eta harmaz. IBe Io 18, 3 (IBk argiontzi, zuzi eta armekin). Lastargi-su bat, Sanjuan-su bat / gau illunean piztua / degu. SMitx Aranz 157.

  Sinonimoak: iz.

      [zuzia]: lasto-bala, zuzi, tortxa Ipar., lastazao g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. antorcha [de haces de paja]
  fr iz. torche
  en iz. a straw torch
  port iz. tocha [de haces de paja]

  Orduko, iluntzen ari zuen eta ibaiertzean lastargi eta zuziak piztu zituzten: hondartzan egindako festa bat zirudien benetan.  [On Camillo, Giovanni Guareschi / Koldo Biguri (Ibaizabal, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

   

   
• 

  Maite 11:09 pm on 2019/05/29 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zerrikeria 

  iz.Txerrikeria. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  zerrikeria (L, BN, S ap. Lh; H).

  Acción o palabra grosera; acción injusta, malvada. “Action, parole d’une grossièreté dégoûtant” H. “Cochonnerie, saleté, vilenie” Lh. “Cochinada” A Morf 68. “Urdekeria edo zerrikeria frantsesez ez da ‘cochonaille’ bainan bai ‘cochonnerie’, ez baitu berdin balio: hunek erran nahi du zikinkeria” GAlm 1958, 61. Mai batean emakume eder bat zegoan iru gizonekin bere senarrarentzat iñon diran zerrikeriak esaten. Anab Poli 56. –Ez zakiat, hemen, zerrikeria ez othe den nausitua. […] Zer zerrikeriaz duk errenkura? –Hamabortz egun hautan kanperoa ez ageri-eta, nun dagon ez othe zen hor jikutria zerbait. Larz Iru 70. Auskalo zenbat galdera eta zerrikeri esan zizkidaten. AZink 81. [Heidegger] filosofo sonatua izan ez balitz, zerrikeria galanta egin zuela esango lukete. MIH 375. En DFrec hay 3 ejs.

  Porquería. Gizarteari begiratzen diot, eta zerrikeria hau sortu zuenean Jainkoa zertan pentsatzen ote zegoen etortzen zait burura. PPer Harrip 72.

  Sinonimoak: iz.
  

  [zerrikeria] : txerrikeria (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. [ekintza] (lgart.) h. txerrikeria marranería, marranada, cochinada, guarrada (2) iz. [zikinkeria] (lgart.) h. txerrikeria porquería, suciedad (3) iz. [jokabidea] (lgart.) h. txerrikeria cerdada, canallada, jugada sucia, faena
  fr iz. (lgart.) h. txerrikeria vilenie, fourberie, cochonnerie, saleté
  en dirty trick, rotten trick; (informal) low blow
  port sujeira, nojeira, canalhice, canalhada

  Zertan ote zegoen pentsatzen zerrikeria hori egin zuenean? 

  

  zerrikeria (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)