Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:57 pm on 2018/04/15 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  tarro 

  adj. Ipar. Handi samarra. Hara non zaigun agertzen Azpeitiko herri tarro polita. Hiriburu gehienetan ditugun eskola-etxe tarroetara. Eléments de phonétique basque deitzen den idazti tarroa. Aipatu dugu nola biltzar tarro bat egina izan den. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: koskor, handikote, hazi (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. (Ipar.) grande, grandote, grandecillo, -a, bastante grande (2) iz. (Ipar.) borrachera
  fr (1) izond. (Ipar.) grand, -e ; gros, grosse (2) iz. (Ipar.) ivresse
  en izond. big, large
  port (1) grande, grandalhão(ona) (2) porre, bebedeira, pileque

  Hara non zaigun agertzen Azpeitiko herri tarro polita. (Hiztegi Batua)

  

  tarro (Argazkia: By Euskalduna – Treball propi, CC BY 3.0)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:45 pm on 2018/04/14 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hunkitu 

  ad. hunkitu, hunki, hunkitzen 1 da/du ad. Zirrara edo bihotz sentipen batek ukitua gertatu. Haren predikuez argituak eta hunkituak, bekatariak haren oinetara erortzen ziren. Deusek ez du hunkitu ahal izan haren bihotza. Sakon hunkitu naute hitz hauek. Jaun hori hunkitua da osoki martiri gaztearen bihotz handiaz. 2 du ad. Ipar. Ukitu. Eskuaz hunkitzen. Makilaz hunkitu. Alemaniako lurra hunkitu arte. Besteren emazterik ez hunki. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [ukitu]: Ipar.ukitu, hunki Ipar.

      [bihotza ukitu]: afektatu, bihotz-ukitu, erasan, kantitu, inarrosi Ipar., laztu Ipar.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da/du ad. emocionar(se), conmover(se), enternecer(se), impresionar(se), causar emoción (2) da/du ad. (Ipar.) tocar, palpar
  fr (1) da/du ad. (s’)émouvoir, (s’)impressionner, affecter (2) da/du ad. [ukitu] (Ipar.) toucher, tâter, palper
  en (1) da/du ad. to move, to make a deep impression, to affect; to be moved/ affected (2) da/du ad. [ukitu] to touch, to feel
  port (1) emocionar-se, comover-se (2) tocar

  Hunkituta gaude jendearen elkartasunarekin. Izugarria izaten ari da!  @Altsasugurasoak (Twitter, 2018-04-14)]
  

  

  hunkitu, @Altsasugurasoak

   
• 

  Maite 11:07 pm on 2018/04/13 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  larritasun 

  iz. 1 iz. Larri dagoenaren egoera. Ik. larrimin; larridura; estutasun. Bizitzako estura eta larritasun guztietarako pozgarri handi bat. Hona nire larritasunaren sustraia: euskara mendeko ikusten dut, gero eta mendekoago. 2 iz. Larria denaren nolakotasuna. Bekatuaren larritasunari begiraturik. Arazoaren larritasunak hartaraturik. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

      [estutasuna]: ataka, egonezin, estualdi, estura, estutasun, ezinegon, hinka, kinka, larri, larrialdi, larridura, larrimin, larriune, arrangura Ipar., arteka Ipar., behar-ordu Ipar., herstura Ipar., kexa Ipar., kexaldi Ipar., zinak eta minak Ipar., angustia Heg., elorrio Bizk., istilu Gip., hertsidura Zub., estu g.e., herrestadura g.e., larri-ordu g.e., trantze Heg. beh., antsia Heg. g.e., arbin Bizk. g.e., erreki Gip. g.e., estres Ipar. zah., kexagune Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. angustia, inquietud, aflicción (2) iz. gravedad, importancia (3) iz. grandeza, tamaño, magnitud (4) iz. (Fil.) (Psikol.) angustia
  fr (1) iz. angoisse, inquiétude, affliction (2) iz. gravité, importance (3) iz. grandeur, énormité
  en (1) iz. [herstura] anguish, worry, restlessness (2) iz. [garrantzia] gravity, seriousness
  port (1) angústia, inquietude (2) gravidade, importância (3) grandeza, magnitude

  “Larritasun demokratikoaz” ohartarazi dute arlo ugaritako 70 lagunek!  [Jon o. Urain, Berria.eus (2018-04-13)]

  

  larritasun (Argazkia: Jon Urbe/FOKU, Berrian)

   
• 

  Maite 11:35 pm on 2018/04/11 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  haizeberritu 

  ad. haizeberritu, haizeberri, haizeberritzen 1 da/du ad. Haizea berritu, egurastu. Ik. haizeztatu; aireberritu. Gela haizeberritu. Haizeberritzera goaz. 2 da/du ad. Eraberritu. Batzordea haizeberritzeko. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  haizeberritu. “Ventilar, orear. Oxigenarse. Koartoa aize-berritu. Aize-berritzera al dijoaz beoiek? Gketx Loiola. v. aireberritu.

  Sinonimoak: ad. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [egurastu]: egurastu, haizatu, haizeztatu, aireztatu Ipar.

      [eraberritu]: aireberritu, berritu, berriztatu, eraberritu, erreformatu, errestauratu, aldaberritu g.e., berriztu g.e., berrirotu zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da/du ad. orear(se), ventilar(se), airear(se) (2) da/du ad. renovar(se), reformar(se)
  fr da/du ad. mettre à l’air, aérer, ventiler
  en ad./ du ad. to air, to ventilate
  port (1) arejar-se, refrescar-se (2) renovar-se.

  Ohearen azpia arakatu zutenean, zerbait isuri zuten lurrera, eta orain oso usain txarra zegoen haizeberritu gabeko gela txikian. [Zazpi urkatuak, Leonid Nikolaievitx Andreiev / Jose Morales (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  haizeberritu (Gaurko hitza, CC0 Creative Commons)

   
• 

  Maite 10:08 pm on 2018/04/10 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  lagunkidatu 

  ad. 1. Lagundu. 2. Zerbait lortzen lagundu. || Contribuir o ayudar a la consecución [de una cosa].
  

  Orotariko Euskal Hiztegian

  Acompañar. “Coadyuvar” Lar y Añ. [Agintzen ziolarik] Prinzipe Franziakoak lagunkidatu zitzala beren erresumarako joaneran. Izt C 495.

  Sinonimoak: ad. g.e.

      [lagun egin]: lagun egin, lagundu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es acompañar, coadyuvar
  fr accompagner, participer
  en  accompany, contribute
  port acompanhar,  coadjuvar

  Erregiña Doña Juanak itzkribatu zion karta bat milla bosteun ogei ta amargarren urteko epaillaren amaseigarren egunean agintzen ziolarik, ezen Españan geldituak izan ziran Prinzipe Franziakoak lagunkidatu zitzala beren Erresumarako joaneran. [Juan Ignazio Iztueta, Gipuzkoako probintziaren kondaira (1847)] (Euskal Klasikoen Corpusa)

  

  lagunkidatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:28 pm on 2018/04/09 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hotsean-hotsean 

  adlg. Etengabe; une oro. 

  Orotariko Euskal Hiztegian

  HOTSEAN HOTSEAN. “(Vc), a cada momento” A. Ori otsean-otsean jausten da. Zam Man 66.

  Sinonimoak: iz.
  [hotsean-hotsean] : etengabe, oso maiz/sarri, txitean-pitean
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es a cada momento
  fr à tout moment, à chaque instant loc adv
  en at every moment
  port o tempo todo, a todo instante;

  Hori hotsean-hotsean jausten da. Zam Man 66. (Orotariko Euskal Hiztegia, mold.)

  

  hotsean-hotsean (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:21 pm on 2018/04/08 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kakolatu 

  ad. kakolatu, kakola/kakolatu, kakolatzen da/du ad. Okertu, bihurdikatu, itxura kakola eman edo hartu. Nola kakolatu den gure gizona! (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kakolatu (H), kakoldu (B ap. Izeta BHizt).

  Curvar(se). “Donner, prendre une forme recourbée, tordue, contourné, contrefaite” H. “Nola kakoldu den gure gizona, arront kakoldue dago” Izeta BHizt. Iduri zaiku noiztenka gurekin batean igitzen direla pareta hil mutu hek, kakolatuz, bihurdikatuz eskuin eta ezker. JE Ber 42. Aski tokitan, ogiak mozten dira bihia arras gogortu delarik, buruxka kakolatzearekin. GAlm 1937, 90 (ap. DRA).

  (Part. en función de adj.). Idor bustika nola ibiliz, buruzka bihitzen da, ba eta ere kakolatu hartatik azkenean hausten. GAlm 1937, 90 (ap. DRA).

  Sinonimoak: ad. Ipar.

      [bihurdikatu]: bihurkatu, bihurrikatu, bihurritu, bihurtu, bihurdikatu Ipar., itzulikatu Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da/du ad. (Ipar.) torcer(se), curvar(se)
  fr se plier, se courber, se tordre
  en buckle, twist, bend
  port afastar-se, curvar-se

  Nola kakolatu den gure gizona! (Hiztegi Batua)

  

  kakolatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)