1 iz. Poz eta atsegin beteko egoera. Dirua ez da zoriona, baina haren atzetik gabiltza gehienok. Pozak, ordea, behartsuaren zorionak bezala, ez du luzaroan irauten. Nahi baduzu izan dezazun lur honetako zoriona, hauta ezazu, bai, neska prestu bat. Ez zuen, beraz, izan martiri hiltzeko zoriona. Tormesko itsumutilaren bizitza eta zorion-zorigaitzak. Bilatzen du bere zoriona aurkitzen ez den tokian, eta ez du ateratzen nekea eta nahigabea besterik. Zu zara ene zorionaren iturria. Ez dio maitasunak ernatu zion zorion nahiari ukorik egingo. Zorion osoan bizi naiz. Betiko zoriona iristeko. Zer zoriona!2 iz. pl. Norbaiti, zorioneko zerbait gertatu zaionean, esaten zaizkion gizalegezko edo onginahizko hitzak. Horretan saiatu diren guztiek zorion beroak merezi dituzte. Har bitzate gure zorionik beroenak. Zorionak eman zizkidan. (Hiztegi Batua)
izord. (Mugatua). Delako pertsona hura.Nor ere etorriko baita, haina ene laguna da. || haina2 [Oharra: Euskaltzaindiak, haina-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. adina].(Hiztegi Batua)
Leiho txikien izenak ere bildu dira leku batzuetan: arleio (Goizueta), bentanakuku (Bakio), kukubentana (Mungia), leyotill (Lasarte), legatillo (Etxalar), lükerna (Urdiñarbe), lükena (Altzai), lükana (Sohüta), saietera (Etxebarria), toberie (Busturia), tximista (Zilbeti), txixpei (Elgoibar), xirrimixta (Donamaria), zirrimixta (Sunbilla), zirritu (Aniz, Gamarte, Behorlegi). Oro har, Bizkaiko “lei(x)oâ€ak ere, kortan, txikiak izan ohi dira. [Irakurri osorik, PDF]
Sinonimoak: iz.
[zirrimizta] : saietera, gezileiho
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
1 iz. Teknol. Forma jakineko xafla edo pieza zapala, zerbait marrazteko eredu gisa erabiltzen dena. Diseinu aldetik ezagutza mugatua dutenek aldez aurretik egindako txantiloiak erabiliko dituzte. 2 iz. Inform. Aurrez prestaturiko dokumentu-eredua, beste dokumentu batzuk sortzeko baliatzen dena. OpenOffice-en txantiloi biltegian ekintza askotarako balio duten txantiloiak aurki daitezke. (Hiztegi Batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
txantiloi. ” Txantxilloi (V), escantillón, regla o plantilla que se usa en diversos oficios mecánicos” A. Cf. VocNav: “Chantillón. El chantillón de la ciudad de Pamplona era la vieja tabla del fiel contraste, en la que figuraban inscritos los artÃculos de las artesanÃas locales, como lienzos, sayales, márfegas, cotonados, etc., que radicaban en las antiguas rúas de los Sacos o Zacuninda y de las BurullerÃas”. En DFrec hay 3 ejs. Cf. txantxilloi.
dabantal. (SP, Hb, H), dabantail (-alla H), dabantale (BN-arb), dabantier (H), damentara (S), dantal (B; Dv, VocB), debantal (AN-gip), debantel (AN-gip-5vill, L). Ref.: A (dabantale, debantal, damentara, dantal); Izeta BHizt2 (dantal) . Delantal. ” Dabantala (G), id. dabantalla (L) […], dabantiera (BN, S), (avantal, delantal esp.), tablier” H. ” Dabantalea dilingan duzu, el delantal de V. está colgando, mal atado” A. Cf. VocNav s.v. devantal. v. dabantia, amantal, mantal.
Ohartu ninduzun gure nagusiak baziela bere aitzinean larru xuri xurizko dantal edo taulierra. Elsb Fram 174. Xanxiñ agertzen da, dabantal urdiñ bat soñian eta botilla erdi bat eskuan. E. Decrept RIEV 1914, 103. Alta serbitzariak / dabantal xuritan / Zoin gurbilki ez gaitu / zerbitzaren plantan! Etcham 155. Ganibeta mahain-hegian pausa, eskuak dabantalean xuka, horra nun den orai, supazter xokoan. Lf Murtuts 9. Hunen debantala hain zen zuri eta tonagabea non urrun urrunetik ikus baitzitekeen. Mde Pr 92.
adb. Gogoz kontra. Desgogara dagoena. || (-en atzizkiaren eskuinean). Jainkoaren desgogara ez egiteagatik. || desgogarako adj. (Gehienbat -en atzizkiaren eskuinean). Ez baita beldur haren desgogarako gauzarik eginagatik. (Hiztegi Batua)
Reply