Gaurko hitza

Tagged: A Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:11 pm on 2017/02/25 Permalink | Reply
  Tags: A   

  agerkai 

  iz.  1 iz. Agiria. 2 iz. Erakusgarria, froga. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [agiria]: agiri, dokumentu

      [erakuskaria]: erakusgarri, lagin, erakuskari g.e. 

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. [agiria] documento, publicación (2) iz. [froga] muestra, prueba
  fr (1) document, publication (2) preuve
  en (1) document (2) proof
  port (1) documento,  publicação (2) amostra, prova

  Pott bat eman zenidan
  —agerkai leguna– 
  erakuts naiean
  zure maitasuna.

  Bordari Olerti 1959, 202. (Orotariko Euskal Hiztegia)
  

  

  agerkai (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 9:58 pm on 2017/02/04 Permalink | Reply
  Tags: A   

  aintzaldu 

  ad. [Oharra: Euskaltzaindiak, aintzaldu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ez erabiltzea gomendatzen du; ik. aintzatu]. || aintzatu, aintza/aintzatu, aintzatzen du ad. Aintza eman, goratu. Ik. goretsi. Zeruko aingeru eta santuekin batean, zure maitasun eta errukia aintzatu, gurtu eta goratu nahi ditut.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  aintzaldu. Glorificar. v. 1 aintzatu. Aintzaldu daigun Agate Deuna, / Bijar da, ba, Deun Agate. Kk, canc. para los coros de Sta. Agueda (ap. DRA). Aintzaldu daigun Josu-Biotza, / aintzaldu Miren Garbia. Enb 108. Erosle gurea, Yosu biotz-bera / zugan maite, gurtu, ta baita aintzaltzen. Tene Muxika EuskOl 1933, 84.

  Sinonimoak:
  

  [aintzatu ad. neol.] :  abonatu, aipatu, aupatu, bedeinkatu, famatu, goragotu, goraipatu, goratu, handizkatu, laudorio eman, laudorioak eman, laudorioztatu, goraltxatu Ipar., goretsi Ipar., handietsi Ipar., laudatu Ipar., loriatu Ipar., goietsi jas., gorabideratu g.e., gorendu g.e., lorifikatu Ipar. g.e., bantatu Ipar. zah., alabatu Heg. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegian, “aintzatu”)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es glorificar, ensalzar
  fr glorifier
  en to glorify, to praise
  port glorificar

  Aintzaldu daigun Agate Deuna

  bihar da ba Deun Agate,

  etxe honetan zorion hutsa

  betiko euko al dabe.

  Agate Deuna (Santa Ageda bezperako koplak)

  

  aintzaldu (Argazkia: Aranguren.tv)

   
• 

  Maite 10:27 pm on 2017/02/01 Permalink | Reply
  Tags: A   

  azaluskeria 

  iz. Zurikeria, itxurazalekeria. Beraz, nirekin adiskidetzeko azaldu duen gogoa azaluskeria eta itxurakeria da. Kontuz ibil fariseuen azaluskeriarekin! (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

      [zurikeria]: azalkeria, faltsukeria, hipokrisia, itxurakeria, itxurazalekeria, labainkeria, toleskeria, zurikeria, faltsia g.e., gezurkeria g.e., faltseria zah., filuskeria Ipar. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es hipocresía, fingimiento
  fr hypocrisie, feinte
  en hypocrisy
  port hipocrisia, fingimento

  Kontuz ibil fariseuen azaluskeriarekin!  (Hiztegi Batua)

  

  azaluskeria (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)

   
• 

  Maite 8:32 pm on 2017/01/29 Permalink | Reply
  Tags: A   

  aitorleku 

  iz. Elizetan, aitortzeko erabiltzen den esparru txikia. Apaiza bere aitorlekuan sartu orduko, joan zitzaion Mikel bere barruko larria hustera. Elizako aitorlekuen aurrean jende ilarak daude aitortza egiteko zain. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  aitorleku. Confesonario. Eliza bat dauke [Berrituk] Ondarroako elizan sartuko balitz, konfesonario edo autorleku bat irudi izango leukeena. A Ezale 1897, 2b. Irurak aldean pralle-errezkada / kandelargi banaz aitorlekutara… SMitx Aranz 174. Diru billa ator autorlekura? Esan egik “Ni pekataria”, ta autortu egizak pekatuak. Bilbao IpuiB 161. Meza bukatu arte itxoin zion apaizari. Au aitor-lekuan sartu zaneko, joan zitzaion bere barruko larria ustutzera. NEtx LBB 27.

  Sinonimoak: iz.

      [aitortegia]: aitortegi, konfesatoki, kofesategi Ipar., konfesional Ipar.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Erl.) confesonario, confesionario
  fr iz. confessionnal
  en iz. confessional
  port iz. confessionário

  Aitorleku itxiak zeuden; atea itxi egiten zuten norbait sartzean. «Barruan hormatxo bat zegoen apaizaren eta eliztarraren espazioa zatitzeko.” [ITZALA, HORMA ETA ISILTASUNA, Garikoitz Goikoetxea (Berria, 2017-01-29 )]
  

  

  aitorleku (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)

   
• 

  Inaki Agirre 9:52 am on 2017/01/15 Permalink | Reply
  Tags: A   

  aihen 

  1 iz. Mahatsondoa. Aihena landatzeko bere mahastian. 2 iz. Mahatsondoaren adarra. Ni mahatsondoa naiz, zuek aihenak. Mahatsondoari aihen zaharrak inausi behar zaizkio. 3 iz. Beste landare batean edo zernahi gauzatan kiribildurik hazten den landare kimua. Aihen batez esteka ezazue. Baba aihenak. aihen belar, aihen-belar Hazten den tokian aurkitzen dituen gauzetan kiribiltzen den zernahi landare. Horma bateko aihen-belarren artean. Aihen-belar zaharrek zintzilikariz gerrikatzen zituzten lizar eta lertxunak. aihen ezker Ezker-aihena. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz. (UZEI sinonimoen hiztegia)
  

      [mahatsondoa]: mahats, mahatsondo, aihenondo Ipar. g.e.

      [mahatsondoaren abarra]: laira Ipar.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. [mahatsondoak, bestelako landare batzuek] sarmiento; pámpano, tallo trepador (2) iz. vid ➥ mahatsondo
  fr iz. sarment
  en (1) iz. (vine) shoot (2) iz. vine ➥ mahatsondo
  port sarmento

  Ni naiz aihena, zuek xirmenduak. (Elhuyar Hiztegia)

  

  aihen (FlickrCC, Daniel Horacio Agostini)

   
• 

  Maite 9:13 pm on 2017/01/11 Permalink | Reply
  Tags: A   

  aldarri 

  1 iz. Oihua, bereziki zerbait aditzera ematen duena. Zergatik dira hortik eta hemendik entzuten diren aldarriak? Haren andrearen aldarriek ez zuten ezertarako balio izan. 2 iz. Aldarrikapena. Legebiltzarrera eraman dute etxebizitza duinaren aldeko aldarria. Saihesbide berriaren kontrako aldarria egingo dute gaurko agerraldian. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 aldarri (Lar, Hb ap. Lh). Etim. Posiblemente alda- + harri, litm. ‘piedra de lado’. Antepecho. “Guardalado” Lar. Inguru zaukat auzo bezala / itsas-gezala: / zedorri zatzait etxe aldarri / lur ta mugarri. Inzag EEs 1912, 210.

  2 aldarri (V-arr-ger). Ref.: A; Holmer ApuntV. 1. Clamor, grito. “Clamor” A. Joan zirean guztiak katamotza ikustera, ta izugarriak zirean arek egitten ebazan orruak eta aldarriak. Echta Jos 317s. Zegaittik dira ortik eta emetik entzuten direan aldarriak? Ib. 284. Alpin urdiñak, zuen arru ixillek […] gogoan idukiko dute arkaitzean ezarrita, gure aldarriaren oroitzapena. Or Mi 138. Lau-aizetaratuz artzai-aldarria, / lau probintzietara an doa irrintzia. SMitx Aranz 56. Aldarri batzukin dantza bat egin zuten. Arti MaldanB 195. Iskanbilak eta aldarriak entzun ziren plazan. Arti Tobera 279. Alabaiña amak, ibai sakoneko bere egoitzatik aldarria entzun zuen. Ibiñ Virgil 114. Anuncio, pregón. Zoazte kapardian barna aldarri au erriari egiten. ‘Et imperate populo, ac dicite’. Ol Ios 1, 10. 2. (Adv.). “Aldarri ibiltzen zirean (V-ger-arr), andaban clamando” A.

  Sinonimoak: iz.

      [krida]: krida Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. grito; iz. pregón (2) iz. antepecho, parapeto
  fr beuglement
  en iz. clamour (Br); clamor (Am)
  port (1) iz. grito, berro; iz. pregão

  Emakume txirrindularien lasterketa gehiago eta emakumeen kirol profesionalari oztopo gutxiago, horra #NoPodiumGirls analisian Zoë Leverant-ek egiten duen aldarria, emakumeek kirolari egiten dioten “ekarpen” ikusgarriena gizon txirrindularien alboan “sari gisa” agertzea izan ez dadin. [Erabaki aitzindaria Australiako proba ziklistan: azafatarik ez podiumean, Mikel Garcia Idiakez (Argia.eus, 2017–01-09)]
  

  

  aldarri (Argazkia: argia.eus)

   
• 

  Maite 9:18 pm on 2017/01/09 Permalink | Reply
  Tags: A   

  arrelepo 

  adb. Zangoak eserlekuaren alde banatara jarriz eserita. (Hiztegi Batuan, “zangalatrau”)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  arrelepo (V-m), arrilepo (V-m). “Arrelepo (V-m), a horcajadas” A. “Arrilepo, llevar a alguna persona a hombros” Etxabu Ond 112. Neu oinez ta eu arrelepo! (V-arrig). A EY II 397.

  Sinonimoak: iz.
  [arrelepo]: zangalatrau, hankalatraba, hankalepo, kunkailo (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adb. (B) a horcajadas
  fr adv à califourchon
  en (mounted) astride adv
  port loc adv a cavalo

  Batzuk oinez doaz; besteak, aldiz, arrelepo.

  

  arrelepo (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)