Tagged: A Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 3:42 pm on 2014/01/29 Permalink | Reply
    Tags: A   

    ahopeko 

    izlag. Ia entzuten ez den ahotsez esaten dena; isilpekoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.
    [ahopeko] : e. ahapeko (Adorez  Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) izlag. en voz baja; confidencial, secreto, -a (2) iz. confidencia, confesión
    fr (1) adj. confissão, secret(ète) (2) confidence, aveu
    en (1) adj. confidential, secret (2) confidence, secret
    port (1) adj confidencial, secreto(a) (2) confidência, confissão

    Entzun:

    Ahopeko irribarre kilikabera bat entzun nuen, zetazko jantziren baten fereka eta zure ahotsa isilka.  [Emakume ezezagun baten gutuna, Stefan Zweig / Eduardo Matauko (Igela, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    ahopeko (Wikimedia Commons)

     

  • Maite 8:47 am on 2014/01/24 Permalink | Reply
    Tags: A   

    antoxin 

    iz. Eskulekudun metalezko ontzia.

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    antoxin (V-gip; A Apend), antoisin (V, G), antosin (V, G-to), antoitxin (A Apend), antotxin (A Apend), antixon (V-gip), antixun (G-goi-to; VocZeg 287, H (G)), antusin (V-gip), antuxin (V, G), antuxun (G-goi-azp), antuxune (G-goi), antuxan (Darric ap. DRA), andosin (Darric ap. DRA). Ref.: A (antoisin, antixon, antoxin); EI 382; Urkia EEs 1930, 9; Iz ArOñ (urúntzi), UrrAnz y To (antosiña); EAEL 130; Elexp Berg (antosiñ).

    Sinonimoak:  iz.
    [txolota] : txolot, txolot-ontzi, gailleta. (Labayru Ikastegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Labayru Ikastegia eta Word Reference hiztegiak):

    es tazón; vaso de metal con asa
    fr mug, grande tasse, tasse haute
    en mug, large drinking cup with handle
    port caneca

    Entzun:

    -Utzazu antoxin hori! – esan zuen oihuka zerbitzuburuak eta antoxin urdinari zartakoa eman eta lurrera bota zuen, eta zerbitzuburuak halako ostikoa eman zion ezen armairu azpiraino bidali baitzuen hegan kinki eta kanka. [Zorrotz begiratutako trenak, Bohumil Hrabal / Fernando Rey (Alberdania-Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    antoxin (Dreamstime.com)

     

  • Maite 8:00 am on 2014/01/13 Permalink | Reply
    Tags: A   

    aizun 

    izond. (neol.) Gezurrezkoa, faltsua. Profeta aizunak. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    aizun (L, R, S ap. A; Dv, H), axun. Etim. Lo mismo que izun, q. v., parece haber nacido de una división de, p. ej., Jainkoaizun, v. supra, donde -a es el art. y el suf. -izun es el mismo de alabaizun o lotsaizun ‘que puede ser, que está destinado a ser’. Este -izun es, naturalmente, variante de -kizun.

    1. Falso. “Falso, postizo” A. v. A Morf 12 C. v. faltsu, 1 izun, amaizun, aitaizun, alabaizun, anaiaizun, apostoluaizun, jainkoaizun, kristoaizun, profetaizun, JAINKOSA AIZUN…

    Tr. Documentado en autores del s. XX que lo emplean como alternativa purista de faltsu. En DFrec hay 3 ejs.

    Senide aizun batzu isillean eta itzalgaizka sartu izan ziran. Ol Gal 2, 4 (Lç anaie falsu, He, TB anaia falso, Dv anaia-aizunak, BiblE gezurrezko anaia batzuek).

    Sinonimoak (UZEI Sinonimoen Hiztegia)

    iz./izond. neol. [sasikoa] : bort, izun, sasiko, sasikume, bastart Ipar./Naf.

    izond. [faltsua] : faltsu, gezurrezko

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) falso, -a; engañoso, -a (2) falsedad, engaño
    fr (1) suffixe signifiant faux, fausse (2) terrasse
    en false; pseudo- (in compounds)
    port (1) falso(a), enganoso(a) (2) falsidade, engano

    Entzun: 

     Zalaparta mediatikoaren erdian, isiltasunaren oihartzun ozena: nahikoa da; asko jokatzen ari gara; ez gaude prest amesgaiztotik aterako gaituen bakea zapuzteko, ez dugu gure ametsa helburu aizunen bazka ikusi nahi. [Isiltasuna, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2014-01-12)] (Berria.info)

    aizun (Gaurko Hitza, CC)

     

  • Maite 8:43 am on 2014/01/08 Permalink | Reply
    Tags: A   

    amorrazio 

    iz. (lgart.) Amorrua. Nik hartu nuen amorrazioa, ez zetorrela ikusi nuenean!  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    amorrazio (V, G ap. A; Dv (V, G)), amurrazio (AN-gip ap. Gte Erd 231), amurrazinoe.

      Rabia, enfado, indignación. “Rage, colère, au fig.” Dv. “Amorrazioaren amorrazioz etxea erre zuen (G-azp)” Gte Erd 14.

    “Gangrena (pasmoa). […] La rabia (amorrazioa (G-goi)).

    Sinonimoak: iz. Heg.

    [amorrua] : amorru, bekozko, beltzuri, ernegaldi, errabia, haserre, haserretasun, irakidura, irakin, furia Ipar., haserredura Ipar., samur Ipar., samurdura Ipar., samurgo Ipar., haserrekuntza Bizk., ernegazio beh., betilun g.e., errabiatasun g.e., hisigo g.e., muturtasun g.e., sumin g.e., errabiamendu zah., hira zah., kolera zah., hisia Ipar. g.e., kexeri Ipar. g.e., sepa Ipar. g.e., sumindura Ipar. g.e., haserrego Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (Heg.) (lgart.) enfado, indignación, rabia
    fr (Heg.) fureur, rage, colère
    en rage, anger, fury, indignation
    port aborrecimento, zanga, irritação, indignação, raiva

    Entzun: 

    Harkaitz Canoren arabera, idazle guztiek dute «puntu paranoiko bat» segurtasunarekin. «Garcia Marquezek esaten zuen berak idatzitakoa paperean ikusi arte, testu hori ordenagailuaren irudimenean bakarrik existitzen zela». Erabat ados dago horrekin, eta inprimatzeak, oraindik ere, paperak balio duela uste du. «Ezusteko txikiak» izan ditu, eta amorrazioa sentitu izan du halakoetan. «Lehen egindako lanaren gogoratze ariketa bat egin behar izaten da, sormen lana baino gehiago, eta horrek halako mikaztasun sentsazio bat ematen du. Hobe da horrelakoetan aurrekoaz pixka bat ahaztea». [Bidean galdutako literatura, Ilargi Agirre (Berria, 2014-01-07)]

    amorrazio (Gaurko Hitza, CC)

     

  • Maite 7:50 am on 2014/01/07 Permalink | Reply
    Tags: A   

    aldats 

    iz. Aldapa, malda. • ALDATS EGIN, IRUDITU, … Zail, neketsu gertatu, iruditu… Aldats egiten da hori sinestea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.
    [aldapa] : aldapa, hegi, malda, malkar, pendiz, aurbera Bizk., patar Ipar./Naf., apit g.e., ike Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) cuesta, pendiente (2) (hed.) dificultad, escollo
    fr côte, pente, montée
    en slope, incline
    port (1) ladeira (2) dificuldade

    Entzun: 

    Muino gainean haizea errime sentituko duzue, baina aldats gorako nekea merezi izango du goitik berera ikusiko duzuen espektakuluak: animaliatxo zuribeltzez beterik dago itsasorainoko arrokegi guztia. [Lagun izoztua, Joseba Sarrionandia (Elkar, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Goiz eta adoretsu ekin diot gaurko ibilbideari, baina lehenengo orduetako tartea ez da lar lagungarria izan: arimarik gabeko eremua, aldats gora etengabea, haize arerioa, laino oso trinkoa…  [Ekialdeko mamuak, Jon Arretxe (Elkar, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    aldats (FlickrCC, . SantiMB .)

     

  • Maite 10:02 am on 2013/12/31 Permalink | Reply
    Tags: A   

    akabaila 

    iz. (zah.) Bukaera, amaia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak:  iz.
    [bukaera] : azken, azkentze, bukaera, bururapen, hondartze, urrentze, akabu Bizk., amai Bizk., amaiera Bizk., hondar Ipar./Naf., akabera beh., azkenki g.e.pl., fin zah., erremate Heg. beh., akabantza Ipar. g.e., kabu Heg. zah., guen Bizk. zah., araurren Gip. zah.(UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es fin, terminación
    fr fin
    en end, ending, finish, finishing
    port fim, terminação

    Entzun: 

    Pentsatu nahi dut, hasitakoari nola edo hala akabaila emateko nahiak horretaratu ninduela. [Rock’n’roll, Aingeru Epaltza (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    akabaila (Gaurko Hitza, CC)

     

  • Maite 10:47 am on 2013/12/23 Permalink | Reply
    Tags: A   

    abortu 

    iz. 1. Abortatzeko ekintza. 2. Abortatzen den fetua. Lau seme–alaba izan ditu eta abortu bat.
    Bi talde nagusi bereiz daitezke: nahigabekoak eta borondatezko abortuak.
    Nahigabeko abortua. Enbrioia edo fetu hila bota aurreko egunetan odol-galerak eta alde lunbarreko mina izaten du amak. Karen hondarrak geratzen diren kasuetan beharrezkoa da umetokia aztertu eta legratua egitea. Bereiztu behar dira lehen hiruhilabeteko abortua (lehenik obulua hil eta gero egozten denekoa) eta bigarren hiruhilabetekoa (obulua egotzia izan ondoren hiltzen denekoa). Lehen hiruhilabetekoek gehienetan jatorri genetikoa izaten dute. Egotzitako enbrioi-ehunak aztertuz ikusi da % 70 kasutan aipatu enbrioiek anomalia kromosomikoak dituztela (trisomiak, etab.). Malformazio hauek obulu edo espermatozoidearen meiosiaren asaldura edota ernalketan edo zigotoaren lehen zatiketetan gertatzen den anomaliaren baten ondorio dira eta ez bi gurasoetako batek transmititutako anomalia kromosomiko hereditarioaren ondorio.
    Bigarren hiruhilabeteko abortuak arrazoi desberdinengatik gertatzen dira. Honelakoetan zigotoaz kanpoko arrazoiak (sarritan umetokikoak) izaten dira abortuen kausa. Batzuetan enbrioiaren infekzioren bat (listeriosia, esaterako) izan liteke abortuaren eragilea.
    Borondatezko abortua. Bi teknika–mota bereiz daitezke: goiztiarrak eta berantiarrak, hirugarren hilabetea eta gero egiten direnak. Teknika goiztiarretan legratua eta umetokibarneko zurgaketa erabiltzen dira. Sistema hau lehen sei astetan anestesiarik gabe erabil daiteke. Sei astetik 12 astera bitartean zurgaketa anestesia bidez eta aspiragailu elektrikoarekin burutu behar da. Teknika berantiarretan amnios barneko suero-injekzioak edota prostaglandina-injekzioak erabiltzen dira..     (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
    [haurra galtzea]: abortatze, haur-galtze, hilaurtze, ume-botatze, ume-galtze, sein-galtze Bizk., bertitz g.e.
    [hilaurra]: hilaur, bertitz g.e.

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) aborto (2) aborto
    fr avortement
    en abortion
    port aborto

    Entzun: 

    Alberto Ruiz Gallardon Espainiako Justizia ministroak ostiralean aurkeztutako abortuaren lege berriaren aurka mintzatu dira hainbat alorretako pertsona ugari. [Atzerapauso handia, Urtzi Urkizu (Berria, 2013-12-22)]

    abortu (Zaldieroa, De Rerum Natura)

     

← Older posts

Newer posts →

c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel