Gaurko hitza

Tagged: E Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:39 am on 2014/07/02 Permalink | Reply
  Tags: E   

  errezel 

  iz. 1. Oihalezko pieza, gehienetan mugikorra, leihoetan, etab.etan estalgarri, babesgarri, edo apaingarri gisa erabiltzen dena. 2. Pulpitu, ohe, jarleku, etab.ek gainean, altuera jakin batera, duten estalki-modukoa. 3. MIKOL. Gorputz espora-emailea guztiz edo partez estaltzen duen ehun-geruza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  errezel (V, S; Lar, Añ, H), erresel (V), erresela (V-ger-ple-arr-oroz). Ref.: A (erresel, errezel, errezela); Lh (errezel); Holmer ApuntV (erresel).

  Cortina, velo. “Erresel, dosel, cielo de la cama” A. “Erresel, cortina de cama” Holmer ApuntV. v. errezalde. Ezkutetan zenduala zeure anditasun guztia zeure antz eta irudien errezelagaz. Ur Bisit 169. Leio aundiak eta errezel edo oialik gabeak. EEs 1925, 102.

  Sinonimoak: iz.

  [gortina]: gortina, kortina, erridau Ipar., burtina zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) cortina, velo; dosel (2) (Mikol.) velo
  fr (Heg.) rideau, voile
  en curtain
  port cortina, véu; dossel

  Entzun:
  

  Egongelako errezelak itxita, argi txikia piztuta eta tximinia martxan utziak zituen, behera jaisten zenean sofan luze botata albistegia ikusteko asmotan.  [Eserleku hutsa, J.K. Rowling / Estibaliz Lizaso (Erein-Alberdania, 2012)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Eltxo sarearen errezela mugitu zen, barnealdetik bultzaturik, zauritua ohean agondu izan balitz bezala. [Esperantza, Andre Malraux / Karlos Zabala (Elkar-Alberdania, 2008)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  errezel (FlickrCC, Stephen)

  errezel (FlickrCC, Mazzall)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 8:53 am on 2014/06/29 Permalink | Reply
  Tags: E   

  etxetxori 

  iz. ZOOL. Plozeidoen familiako eta Passer eta Petronia generoetako hegazti paseriformeen izen arrunta. Txikiak dira eta lumaje arrea eta moko sendoa dituzte.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘txolarre’)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  etxetxori (AN-larr ap. Asp Leiz2; A), etxatxori (Lar, Añ, Izt C 198, Arzdi Aves 160), etxexori (L ap. Lh; Urt, Dv, H, Dass-Eliss GH 1923, 757), itxetxori (AN-ulz ap. A Apend).

  Gorrión. “Passer argutus” Urt II 308. “Pipo” Lar, Izt, Arzdi. “1.º gorrión (Dv). 2.º pájaro, en general” A, que cita el ej. de HeH para su 2.a acepción (véase, en cambio, que los traductores suelen emplear equivalentes de ‘gorrión’ para lat. passer, que tiene tbn. este significado, así como fr. passereau).

  Obe dala […] etxatxori edo kurroe bat eskuan, arrano egatua baño. VMg 6. Ezta egia bi etxe-xori bi arditetan saltzen direla? “Passeres”. HeH Mt 10, 29 (Ur etxetxori, Ir YKBiz 278 etxe-txori; Lç parra txori, He garraio, TB murru-txori).

  Sinonimoak: iz.

  [txolarrea]: eliza-txori, hormatxori, parratxori, txolarre, murru-txori Ipar., artatxori Bizk., kurloi Bizk., lapurtxori Gip., garraio Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Asier Sarasuak sinonimo mordo bat jaso ditu bere blogean: Txolarrea, hormatxoria, artatxoria,… Txori honen zenbait sinonimo eta euren hedadura.

  Eskualde batzuetako datuak falta zaizkidan arren (ia Iparralde guztikoak), hona hemen azken urteotan jaso ditudan izenetako batzuk, eta gutxi gora-beherako hedadura. Kontuan izan, hain txori ezaguna izanda, arrunta dela herri bakoitzean bizpahiru izen izatea: artatxori, burgoi, burrigoi, burgoitxori, elizatxori, etxetxori, galartxori, garaitxori…

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es gorrión
  fr moineau ; piaf
  en sparrow
  port pardal

  Entzun:

  Hesi batetik etxetxori baten txorrotxio umela zetorren. (moldatua) [Manhattan Transfer, John Dos Passos / Lopez de Arana (Ibaizabal, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  etxetxori (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 10:03 am on 2014/05/15 Permalink | Reply
  Tags: E   

  ereinotz 

  iz. BOT. Laurazeoen familiako zuhaixka hosto iraunkorra, lantza-formako hosto larrukara eta txandakatuak eta lore unisexualak dituena. Fruitua baia-motakoa, oboidea eta beltza da. Hostoak zein fruituak janariak ontzeko eta sendagai modura erabiltzen dira (Laurus nobilis). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal hiztegian:

  ereinotz (-iñ- V; -iñ- VocCB, Dv; -eñ- Mic 7v, Lar, Añ, Hb ap. Lh, Dv, H), erinotz (-ñ- V; VocCB, Dv), eriñonz, ereinuntz (-tza A (msLond), A Apend), eriñuntze (V-gip), eriontz (V-ger-oroz), eroitza (H), eroritza (H). Ref.: A (ereiñotz, eriñotz, eriontz); Iz ArOñ.

  Laurel; rama de laurel. “Laurel” Lar. “Mostajo, ereñotz mota bat” Ib. “Ereñotza, mostajo” Izt C 43 (en una lista de plantas). Cf. VocNav: “Erreñoza o erreñotza, laurel (AN-5vill)”.

  Sinonimoak: iz. Bizk.

  [erramua]: erramu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Bot.) laurel (Laurus nobilis)
  fr laurier
  en (Bot.) (bay) laurel, bay (tree), sweet bay
  port louro, loureiro

  Entzun:
  

  Eta lorategiaren barren-barrenean erramu ereinotz multzo batean ezkutatu nintzen. [Fantasiazko ipuinak, Guy de Maupassant / Josu Zabaleta (Ibaizabal, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Inguruan palmondorik ez zegoenez, gehienok ereinotz loratuarekin joaten ginen elizara, apaizak bedeinka zezan missa solemnis batean, eta ondoren etxera eramaten genuen landare sakratu bezala “ekaitzetatik eta beste gaitzetatik libra gintzan”. [Soinujolearen semea, Bernardo Atxaga (Pamiela, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  ereinotz (Josu Lezameta, CC)

   
• 

  Maite 9:52 am on 2014/05/10 Permalink | Reply
  Tags: E   

  esteka 

  INF. Datu-egitura edo fitxategi bateko elementuak edo instrukzioak edo programak elkarlotzeko bidea. Sarritan helbide bat izaten da eta erakusle esaten zaio. Fitxategiak elkarlotzen dituen estekari kateamendu deitzen zaio. (Euskalterm). OROKORREAN: iz. 1. Lotura, lokarria. Estekak tinkatu. Estekak hautsirik. • ESTEKAN. Loturik. Behia estekan dauka. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [esteka] : lotura (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Euskalterm eta Word Reference hiztegiak):

  es vínculo, enlace
  fr lien
  en link
  port enlace

  Entzun:
  

  Etorri ziren guztiak partaide bihurtzea lortu genuen eta lehenengo praktika egin genuen: zelan egin esteka bat, hau da, topatu dugun web interesgarri baten aipamena zelan egin. Horretarako, wikian FROGA 1, 2, 3… frogetarako hainbat orri berria sortu genituen. Gehiagorik ezin izan genuen egin, interneta joan zitzaigulako.  [Azaroaren 16ko saioaren ostekoa, B06 Elkarbizitza-Hezkidetza Mintegiko Bloga (2009-11-29)]
  

  

  esteka (IconFinder, Designerz Base)

   
• 

  Maite 8:50 am on 2014/04/13 Permalink | Reply
  Tags: E   

  ekarrai 

  iz. 1. Adiurrea, izaera. Semea goibel eta triste, zeren ekarrai onekoa eta bihotz prestukoa zen. 2. Jaiera, zaletasuna. Jainkoak guregana duen amodioa eta ekarraia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. g.e.
  [izaera] : aiurri, izaera, zima g.e., adiurre zah., mendu Bizk. g.e.
  [zaletasuna] : atxikimendu, eraspen, zaletasun, zale jas., afizio Heg. beh., ekarritasun Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) personalidad; genio (2) inclinación, propensión
  fr (1) cime, sommet (2) terrasse
  en (1) summit, peak (2) flat roof; balcony
  port (1) cume, cume (2) terraço

  Entzun:
  

  Eta ordu arte inoiz ikusi ez nion alderdi on pila bat, halako xarma gozo bat, halako ekarrai malenkoniazko bat aurkitu nizkion bat-batetik; emakume baten xerkan jartzen zaituen halako maitasun-kezka hori piztu zidan neure baitan. [Fantasiazko ipuinak, Guy de Maupassant / Josu Zabaleta (Ibaizabal, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Ilehori eder hura ekarrai handiko neska zen, baina ni aldi berean sosegurik gabe sentitzen nintzen, hainbat gauzatan pentsatzen bainuen. [Gauza baten ametsa, Pier Paolo Pasolini / Josu Zabaleta (Alberdania, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  ekarrai (Gaurko Hitza, CC)

  ekarrai (Gaurko Hitza, CC)

   
• 

  Maite 9:50 pm on 2014/03/30 Permalink | Reply
  Tags: E   

  erromintxel 

  

  erromintxel (Wikipedia)

  Erromintxela (baita errumanzel eta erremaitzela ere^[3]) ijito edo buhame euskaldunen eta haien hizkeraren izena da. Erromintxela ez da hizkuntza, ez eta dialektoa ere: pagadolektoa da, “hizkuntza apurtua”, euskara eta romania batzen dituena.^[4][5] Romani linguistikaren baitan para-romani multzoan sailkatu ohi da, hiztegi arloan jatorrizko romani hizkuntzaren lexikoa hein handiz gordetzen duelako, baina aldiz gramatikaren arloan romaniaren ezaugarriak galdu eta beste hizkuntza batenak hartu dituelako, kasu honetan euskararenak.^[6] Hortaz erromintxelak romaniaren hiztegia eta euskararen gramatika uztartzen ditu. Jarraitu irakurtzen… (Wikipedia)

  Berria.info (hiztegia)

  erromintxela. Ijito euskaldunen mintzaera.

  Beste hizkuntza batzuetan (Wikipedia):

  es Erromintxela
  fr Erromintxela
  en Erromintxela language
  cat Caló basc

  Entzun:
  

  “Ulertzen du eta gai da erromintxelez hitz egin eta euskaraz edo gaztelaniaz erantzuteko, baina horiek gordetzen duten hiztegia askoz ere nahastuago dago.  [Erromintxela, euskal ijitoen hizkera, Lore Agirrezabal (Argia, 2003-09-28, 1913. zbk. )] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  erromintxel (Wikipedia)

  Maite is discussing. Toggle Comments

   
  • 

    Maite 10:28 pm on 2014/03/30 Permalink

    @euskaljakintza Kanta eta guzti: ♪ ♫ http://t.co/SYZFDzpFW9 ♪ ♫

    — Jozulin (@jozulin) March 30, 2014

• 

  Maite 7:48 am on 2014/03/19 Permalink | Reply
  Tags: E   

  elekatu 

  da ad. (Ipar.) Hizketan jardun. Harekin elekatzen nintzela. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad. Ipar.
  [elestatu] : hitz egin, hizketatu, jardun, mintzatu, solas egin, ele egin Ipar., ele eman Ipar., iharduki Ipar., mintzo izan Ipar., solastatu Ipar., berba egin Bizk., ele erran Zub., elestatu Zub.(UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) hablar, conversar; tratar(se)
  fr parler, converser
  en to speak, to talk; to chat (inf)
  port falar, conversar

  Entzun:
  

  Ostalaritzako miseriez ordu erdiz elekatu gintuen, Charlyk eten arte.  [Rock’n’roll, Aingeru Epaltza (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Eta zertarako nahi zenuten elekatu?  [Hautsi da katea, Toti Mtz. de Lecea / Elena Touyarou (Erein, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  elekatu (PixabayCC, Nemo)