Gaurko hitza

Tagged: H Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:19 pm on 2016/09/01 Permalink | Reply
  Tags: H   

  hasi-masi 

  iz. hasi-masi. (pl.) Hastapena, ikasi behar den zerbaiten hasierako gaiak. Gramatikaren hasi-masiak ikasi eta berehala. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  hasi-masi (V ap. A Apend). (Gralmente. pl.). Principios, rudimentos. “Asimasi, rudimentos (V)” A Apend. “Asimasiak (V), rudimentos” A Morf 595. Argi dugula guziok [Iesukristo] eta argi dugula bakoitzak, otoitzaren asi-masietatik otoitzik bikaiñeneraño. Or QA 122. Begira iñork lillura zaitzaten iakingalez eta itz zoragarriz mundu ontako asi-masiak giza-mihiz erakuski, ez Kristoz. Or Aitork 59. Gero eskolan asi ninduten asi-masietan. Ib. 20. Siñestearen asimasiak ikasi ta berela, bataioan ernaberritzeko izena eman zun. Ib. 187. Zure errukiak ur aundietan billatzen dituen aien asimasiko sagarakunde ospatsu aietan. “In ea sollemnitate sacramentorum, quibus initiantur quos pervestigat in aquis multis misericordia tua”. Ib. 406. Landareetaz atsapenak. (Botanika-Asimasiak). Ibiñ EG 1951 (7-8), 6. Ezaguera utsaren asi-masiak berak neke andia oi dakar. Zait Plat 25. Orixe duzu, irugarrenik, Pitagoragandik eta Platonek iesana: izarren berri asi-masiak, alegia. Ib. 71. Ikasi ta irakatsi berrien asimasiak ugariagotuz, ederragotuz eta zabalagotuz ari ziran gizon bizkor aiek. Ib. 111.

  Sinonimoak: iz.pl.

      [hastapenak]: abeze, hastapen pl., beaba g.e. pl. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [hastapen]: hastapen, haste, hasiera (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (pl.) principios, rudimentos
  en (pl.) rudiments, early o initial stages
  port (pl.) começos, rudimentos

  Ikasi eta irakatsi berrien hasi-masiak ugariagotuz, ederragotuz eta zabalagotuz ari ziren gizon bizkor haiek. Ib. 111.  (Orotariko Euskal Hiztegia, mold.)

  

  hasi-masi (Gaurko hitza, CC)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:49 pm on 2016/08/29 Permalink | Reply
  Tags: H   

  hautaezin 

  izond. Ezin dena hautatu.

  Sinonimoak: iz.
  [hautaezina] : aukeraezin (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es inelegible
  fr inéligible
  en ineligible
  port inelegível

  Arnaldo Otegi “hautaezin” izendatu ostean, aldeek jarritako helegiteak aztertu ditu gaur goizean egin duen bileran. Auzitara joango da gaia gero, eta EH Bilduk aurreratu du helegitea jarriko dutela. Azken erabakia irailaren 5, 6 edo 7an jakingo da.  Hautagai izateko debekua mantendu dio Hauteskunde Batzordeak Otegiri (Berria.eus, 2016-08-29)
  

  

  hautaezin (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 2:36 pm on 2016/07/28 Permalink | Reply
  Tags: H   

  hondale 

  iz. Itsasoaren behea, hondoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  hondale (O-SP 229 -> SP -> H (L, BN); HeH voc, A).

  Abismo, sima, gran profundidad. “Hondalea, fondrière” O-SP 229 (Urquijo, a quien sigue Azkue, da la lectura hondalça, sin duda errónea; v. O-SPAd 889). “Fondrière” SP. “Hondalea, hondoa, itsas barne barnea” HeH voc. “Fondo (del mar)” A (que cita el ej. de HeH, además de HEH voc.). “Barranca, hondonada” Ib. s.v. hondalza. Todos los ejs. de Etcheberri de Ziburu hacen referencia al infierno. v. hondaleze. Ifernua nahasi zen, […] / eta hondale ilhuna habarrotsaz khiritu. EZ Man I 129. Ezen Iaunak eztu nahi doloratu […] [purgatoriokoa] / hanbat nola hondalera desterratu gaixtoa. Ib. 120 (17 hondale khardunera). Hobe lizate […] itsas hondalerat egotz baladi. HeH Lc 17, 2 (He itsasoan behera).

  Sinonimoak: iz.
  [hondale] : itsas hondo, itsas hondar (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es fondo (del mar)
  fr fond
  en bottom of the sea
  port fundo do mar

  Hondalean aurkitu dute hondoratutako arrantza-ontzia.

  

  hondale (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 8:49 pm on 2016/06/19 Permalink | Reply
  Tags: H   

  horma 

  iz. 1. Izotza. • horma-egun. Tenperatura maximoa 0 ºC baino txikiagoa izan duen eguna. | iz. 2. ERAIK. Hargintzako edo igeltserotzako obra, hainbat material edo elementu (harriak, adreiluak, etab.) alboratuz eta gainjarriz eta elkarri kare, igeltsu edo zementuzko mortairuz itsatsiz egindakoa. Betiere lodiera dezentekoa izaten da eta itxierako elementu bezala funtzionatzen du, batzuetan defentsazkoa eta bestetan sostenguzkoa. • harri lehorrezko horma. Harlangaitzak masarik gabe jarrita dauzkana, harrien arteko formak elkarri egokituz egiten dena. || harri-horma. Harlangaitzekin edo landu gabeko nahiz lanketa oso traketseko harriekin eta mortairu, kare, zementu, etab.ekin egindakoa. || horma nagusi. Eraikuntzaren egitura-funtzioa duen pareta, sostenguko ala trabatzeko lana egin dezakeena. || horma-barra. 1. NEKAZ. Frutarbolen ilara, plano bertikalean antolatua. 2. KIR. (batez ere pl.) Horma batean jarritako eskailera-modukoa, non barrek gimnasia-ariketak egiteko balio baitute. || karga-horma. Kargamurrua. || kanpai-horma. Fatxadaren gainean altxatutako horma, kanpandorre-funtzioa duena. Goialdean zorrotza izan ohi da. Kanpaiak jartzeko bao bat edo bat baino gehiago izaten du. • HORMARENA EGIN. Futbolean, bat-bikoa egin. || HORMABIAK EGIN. Pilotan, bi paretak egin. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [izotza]: izotz, karroin Ipar., lei Bizk., jela Gip.

      [pareta]: pareta

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. hielo; escarcha helada (2) iz. pared, muro, muralla; tabique
  fr (1) iz. glace, gel, givre, verglas (2) iz. paroi, mur, cloison
  en (1) iz. ice; frost (2) iz. wall; partition
  port (1) iz. gelo (2) iz. parede, muro

  Horma irudiez josita zegoen.

  

  horma, #27hizki27argazki (FlickrCC, Dabid Martinez)

  Ikusi “horma” Dabid Martinezen #27hizki27irudi egitasmoaren blogean

   
• 

  Maite 9:21 am on 2016/06/11 Permalink | Reply
  Tags: H   

  hink 

  [batez ere hinkik [ere] ez ateraesapidean erabiltzen da]: lotsaren lotsaz hinkik ere ez zuen atera bilera osoan. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  hink (AN-gip-5vill ap. A), hint (L-côte ap. A), hinka (BN-baig ap. A).

  (En oraciones negativas o condicionales). “Mu, nada (refiriéndose a palabras). Inkik eztu erran” A. “Hinkarik eztu erran” Ib. “Ez zuen atheratu hintik (L-côte)” Lander Cor (ap. DRA). v. txint. Nihor ere etzen ausartatu hint baten atheratzera Israelgo semeen kontra. Dv Ios 10, 21 (BiblE hitzik ere egitera). Nehorek ez du atheratzen hintik. Prop 1898, 278. Ia ixilik, ume! […] Inkaik ateatzen badek, mantekak kenduko dizkiat. Lek EunD 28. Auzia trenkatu zen hortikan aurrera, / hiritarrak etzuen hinkikan atera. Xa Odol 150. Nere ezpaiñetatik ez da inkik ere aterako berorren gauzeri far-antza egin naiean edo. Berron Kijote 229. Burua makur eta inkarik esan gabe kendu zizkion lokerak nagusiak morroiari. Ib. 58.

  Sinonimoak: iz.

      [txint]: txint (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (en oraciones negativas o condicionales) mu, nada
  fr (ezezkoetan) rien, pas un mot
  en (baiezkoak ez diren testuinguruetan) (not a) thing, (not a) word; (not a) sound

  Hinkik ez du esan!  (Elhuyar Hiztegia)

  

  hink (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 11:37 pm on 2016/06/04 Permalink | Reply
  Tags: H   

  hautetsontzi 

  iz. Boto sekretuak jasotzeko erabiltzen den ontzi bat da, botoak jasotzen diren bitartean itxi eta botoak zenbatzeko ireki egiten dena. Botoak sartzeko zirritu bat izaten du gainean. (Wikipedia)

  Berria estilo liburua

  hautetsontzi (urna*, hautestontzi*). Kontuz kalkoekin. Jende asko joan da hautetsontzietara*[e.] Jende asko joan da bozkalekuetara. Jende askok bozkatu du.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. urna (electoral)
  fr iz. urne (électorale)
  en iz. ballot box
  port iz. urna

  Prest daude hautetsontziak herri askotan .

  

  hautetsontzi (Pixabay, CC0 Public Domain)

   
• 

  Maite 9:10 am on 2016/05/06 Permalink | Reply
  Tags: H   

  hotzete 

   iz. Hotz egiten duen denbora. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [hotzete] : hotzaldi, izozte (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. tiempo, época de frío
  fr saison de froide
  en cold season
  port período de frio

  Eskualduna da guztien artean ez hotzetez, ez berotez, ez gosetez ezin bentzuturikkakoa. [Eskuararen hatsapenak (c. 1718),  Joanes Etxeberri (Euskal Klasikoen Corpusa)]
  

  

  hotzete (Gaurko hitza, CC)