Gaurko hitza

Updates from azaroa, 2015 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 9:01 am on 2015/11/08 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zurbil 

  izond. Kolore hori-zurixka edo eskasa duena (bereziki aurpegiko larruazalaz mintzatuz erabiltzen da). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: izond.

      [zuhaila]: beilegi, margul, hits Ipar., zuhail Ipar., zurpail Ipar., beluri g.e., zerbel g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. pálido, -a, lívido, -a; blanquecino, -a (2) adb. pálido, -a, lívido, -a
  fr (1) izond. pâle, décoloré, -ée (2) adb. sans éclat, terne
  en izond. pale, ashen
  port (1) izond. pálido(a)

  Entzun:

  OROIMEN ARIKETA

  «Ez dut negarrez aritzea besterik
  esku-ahurrak desegin artean»
  idatzi nuela daukat gogoan.

  Carverrek hil baino hilabete bat lehenago
  erosketetako papertxoan idatzi zuena ere
  badatorkit: «Gurina, arrautzak, txokolatea…

  Antartidara joan ala Australiara?».
  Uholak dakartzan adar eta plastikozko
  ontziak dira egun oroitzapenak.

  Eta kalean galdu nuen lagunminaren
  betarte zurbila ere badakarkit.
  Bere irribarre konplizea.

  «Ez dut negarrez aritzea besterik
  esku-ahurrak desegin artean»
  idatzi nuela daukat gogoan.

  Gordean ditut halaber
  neurria hartu nahia, aldatzeko ahalegina,
  nire mamuekin irauteko premia.

  eta denbora arretaz ehundu
  begiekin, malkoekin, eskuekin,
  itzalen luzapenak bizirik harrapa nazan.

  [Bitartean heldu eskutik, Kirmen Uribe (Susa poesia, 2001)]
  

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 8:35 pm on 2015/11/07 Permalink | Reply
  Tags: D ( 105 )   

  domotika 

  Etxeetan sistema adimendunak jartzeaz arduratzen den jarduera; sistema horiei esker, batetik etxeko segurtasuna, eta bestetik etxeko tresnak maneiatzea, ondo erabiltzea eta kontrolatzea lortzen da.  (Euskalterm)

  Wikipedian:

  Domotika etxebizitzen tresnak automatizatzean eta sistema bakar batean biltzean datza, energiaren kudeaketa, segurtasuna, ongizatea eta komunikazio zerbitzuak hobetzeko asmoz. Hortaz, esan daiteke etxebizitza domotikoa etxebizitza adimenduna dela.

  Sistema domotiko batek ondorengo elementuak ditu:

  • Software edo hardware bidezko kontrolagailuak.
  • Sentsoreak.
  • Eragingailuak.

   (Jarraitu irakurtzen…)

  Beste hizkuntza batzuetan (Euskalterm eta Word Reference hiztegiak):

  es domótica
  fr domotique
  en smart houses; house automation
  port domótica

  Entzun:

  Etxeko atariraino noa oinez, hirigunera; etxea luxuzkoa da, argi halogeno sentsoreduna dauka, igogailu ukigarria, domotika adimenduna, bio jogurtak hozkailuan… eta Bakarrik segitzen dut. [Post-it bizitzak, Iolanda Zuñiga / Iñigo Roque (Pasazaite, 2014)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  domotika (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 5:44 pm on 2015/11/06 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  andraize 

  iz. Batez ere Bizk. Lgart. ‘hego haizea’. (Hiztegi Batu Oinarriduna)

  Sinonimoak: iz. Bizk. beh.

  [hego-haizea]: haize hego, hego, hego-haize, eguzki-haize g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es viento sur, ábrego; austro (culto o literario)
  fr vent du sud
  en south wind
  port vento sul

  Bizkai aldean, esate bateko, andraizea deitzen zaio hego haizeari, aintzinako sineste zaharren arabera, haize klase honek, emakumeagan amodio gogoa eta haragi grina areagotzen omen dituelako. [Harrizko pareta erdiurratuak,Patziku Perurena (Euskaltzaindia, 2004, orr.: 140)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  andraize (lanpernas 2.0, FlickrCC)

   
• 

  Maite 12:22 pm on 2015/11/05 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  inkurrio 

  iz. 1. Alde edo leku garaia. 2. ERAIK. Azotea, zabaltza. Etxe guztian ibili ondoren gaindegira igo eta itsasoaren ikusmiran egon ginen. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  inkurrio (G), inkurri. Rencor. “(Gc), rencor, amargo recuerdo” A. “Badakizu gerra-ondoren nolako inkurriyuak izan dian (G)” (comunicación personal de A. Arrue). Juan Bautista Gaztelu / orra laugarrena, / iñork inkurriyorik / ez du orrena. AzpPr 112. Utzi jeniyua / ta inkurriyua, / gure salbaziyua / da oraziyua. PE Auspoa 49-50, 62. Itxaropen gabeko ta inkurriozko egun beltza neskatxaren eskua jaditxi etzuten gizonentzat. Ag G 334. Zureganako inkurriyorik / ez det beñere izandu. In Tx B III 57. Gudarako inkurri galgarriak, batzuk ala bestek, aiñ irabiaka zerabizkian. Elizdo EEs 1927, 185. Nik etzeukat iretzako eta iñorentzako inkurriorik! Salav 138.

  Sinonimoak: iz.
  [inkurio] : ezinikusi, gorroto, aiher, aiherkunde, herra, hegigoa

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  *Elhuyar Hiztegiak ‘inkurio‘ hitza jaso du.

  es odio, rencor; amargura, amargo recuerdo
  fr haine, aversion, abomination, exécration
  en hate, hatred, loathing, aversion; rancour (Br); rancor (Am)
  port ódio, rancor

  Entzun:

  (…) hitz bat, gogoratzen ez nuena, azpimarratu dut bitan: inkurrio. Gorrotoa, herra esan nahi du. [Inkurrio, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2015-11-04)] (Berria.eus)

  

  inkurrio (FlickrCC, Hernán Piñera)

   
• 

  Maite 9:51 pm on 2015/11/04 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  aurri 

  iz. 1. Teilatua eta kanpoko lau hormak baino ez dituen barne-zatiketarik gabeko etxea. 2. ERAIK. (pl.) Eraikin bat edo multzo bat osorik edo zatika lurrera erori ondorengo gerakinak. Atenasko Partenon-en aurriak • AURRI IZAN. (Z) 1. Baliabidez urria izan. Aurri dituk etxe horretan. 2. Osasunez ahul egon. || AURRI-ZORIAN EGON. Eraikin bat lurrera erortzeko arriskuan egon. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 aurri (SP >Dv y A).

  1. “Maison qui n’a que le toit et les murailles” SP, que cita a O. No está claro si se trata de un sust. o un adj.

  2. “(Sc), débil, desprovisto de medios. Aurri ditük etxe horretan, andan mal de bienes en esa casa. Aurri nüzü, estoy débil (de salud)” A. Cf. aurritu.

  2 aurri. “(BN-lab), planta de raíz larga y hoja ancha” A.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. casa sin división interior que no tiene más que las paredes y el techo (2) iz. [hondakinak] (pl.) ruinas
  fr (históricas) ruines; (restos de edificios) décombres
  en ruins
  port ruínas

  Entzun:

  Aurri gara
  oinutsik eta babes gabe eta
  negua badator
  berandu da gordetzeko

   [Aurri gara, Izaki Gardenak]
  

  

  aurri (Gaurko hitza, CC)

  Gaurko hitza: hautatu 2015eko hitza! | Gaurko hitza is discussing. Toggle Comments

   
• 

  Maite 11:50 pm on 2015/11/03 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  goraletu 

  da ad. Goragalea izan. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  goragaletu (G ap. A; Lar, H), goraletu (H). Asquear(se). “(Provocar a) vómito”, “basquear”, “fastidiar” Lar. Gorde zituzten gal-eperren aragia janaz […] gogaitu eta goragaletzeraño. Lard 88.

  Sinonimoak: iz.
  [goragaletu] : goragaleak izan, botagura izan (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da ad. tener/sentir náuseas
  fr avoir la nausée
  en feel sick, turn your stomach, make you sick to your stomach
  port sentir enjôo

  Entzun:

  Lotsatu baino areago esango nuke, bihotzondoraino mindu, zornatu, goragaletu. Putzu, Txillardegi (Elkar, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  goragaletu (Irudia: es.wikihow.com)

   
• 

  Maite 11:51 pm on 2015/11/02 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kuia 

  iz. BOT. Kukurbitazeoen familiako landare belarkara eta urterokoa. Herrestaria edo igokaria da, lore handi eta horiak ditu eta izen bereko fruitua ematen du. Jatorriz amerikarra da eta hainbat barietate bere fruituengatik kultibatzen dira (Cucurbita pepo). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

      [kalabaza]: kalabaza Heg. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Bot.) calabacera, calabaza (Cucurbita pepo) (2) iz. [fruitua] calabaza
  fr iz. citrouille ; courge ; calebasse ; potiron
  en iz. pumpkin
  port iz. abóbora

  Entzun:

  Ez da tomate garaia, ezta alberjinien, leken eta kuiatxoena ere. Hala ere, dotore eta distiratsu erakusten dira saltoki handietako eta denda txikietako apaletan. Negua, baina, azen familiako barazkien, porruen, kuiaren eta pataten garaia da, eta baita beste hainbat barazkirena ere: borraja, ziazerbak, eskarola, txikoria… [Negurako sukaldea, Nagore Etxeberria (Berria.eus, 2015-10-31)]
  

  

  kuia (Wikimedia Commons)